استارتاپ استودیو کنترل تک را بهتر بشناسیم
زمانی که یک نفر وارد اکوسیستم‌های استارتاپی می‌شود اولین کلمه‌ای که به گوشش می‌رسد شتابدهنده یا جذب سرمایه است و مدل‌های نوآورانه‌تر این حوزه کمتر مورد توجه هستند. داستان استارتاپ استودیوها مدت‌هاست در ایران وجود دارد اما کمتر حرفی از آنها زده شده است.
همین باعث شد تا به سراغ استارتاپ استودیو کنترل تک برویم و گفت‌وگویی با ابرا گوهری مدیرعامل و فرشاد خدامرادی مدیر فنی کنترل تک داشته و بیشتر با آنها آشنا شویم:
برای شروع خودتان را معرفی می‌کنید و درباره مجموعه توضیح دهید؟
سلام؛ من فرشاد خدامرادی دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مهندسی کامپیوتر و مدیر فنی کنترل تک هستم و از اواخر اسفند ۹۵ به گروه فیروزه اضافه شدم و به‌نوعی داستان استارتاپ استودیو کنترل تک (Ctrl+Tech) را شروع کردیم؛ البته پیش از آن نیز در شرکت‌ها و پروژه‌های مختلفی حضور داشتم و حتی با همکاری دو نفر از دوستانم یک استودیو بازی‌سازی نیز تاسیس کرده بودیم.
در آن زمان مجموعه‌ای از ایده‌ها در ذهن مدیران فیروزه برای ساخت یک استارتاپ استودیو وجود داشت با این هدف که هر سال روی چند ایده با مالکیت خودمان کار کرده، آنها را پیاده‌سازی کنیم و بر روی آنها سرمایه‌گذاری کنیم و تا رشد کنند.
با این ایده در فروردین ۹۶ کار را آغاز کردیم و تقریبا به تشکیل کمیته‌های اجرایی کارهای مدیریتی و زیرساختی پرداختیم. فکر می‌کنم آن زمان هیچ استارتاپ استودیویی در ایران شکل نگرفته بود. آن سال‌ها بازار شتاب دهنده ها خیلی داغ بود ولی ما مدل استارت آپ استودیو بودیم. ایده‌ای از بیرون نگرفتیم و ایده‌ها با ساختار خاص و استفاده از نمونه‌های موفق دنیا که هنوز در ایران پیاده سازی نشده بودند شروع شدند.
استارتاپ‌ها یکی یکی اضاف شدند
بعد چند ماه فعالیت اولیه، اولین ایده ما مشخص شد که سه سوت جابز نام داشت. البته الان بزرگ شده و تغییر اسم داده و با اسم بانی‌کار (banikar.com) در حال فعالیت است. ایده دوم ما نیز بیدزیلا نام دارد که یک حراجی آنلاین است. ایده سوم نیز استودیو بازی‌سازی کاریزما است که در سال ۹۶ به کنترل تک اضافه شد.
تقریبا تا اواخر سال ۹۷ استارتاپ جدیدی نداشتیم تا اینکه استارتاپ تستادی که یک پلتفرم کاربردپذیری است به‌عنوان چهارمین تیم به ما پیوست. نکته قابل توجه در خصوص تیم تستادی این است که برای استخدام نیروهای فنی به سمت شهرستان‌ها رفتیم تا هم نیروهای باهوش و بااستعداد را کشف کنیم هم بخشی از هزینه‌ها را پایین بیاوریم.
خردادماه ۹۸ بود که ایده پنجم ما شکل گرفت و استارتاپ تازه‌بار، با ایده رساندن محصولات کشاورزی، صیفی‌جات و میوه‌جات و سبزیجات از کشاورز به رستوران‌ها و مردم کار خود را شروع کرد.
خلاقیت و تغییر دو عضو جدایی‌ناپذیر استارتاپ است
تجربه من در تمام این سال‌ها در استارتاپ‌ها این است که در ایران وقتی بخواهید در استارتاپ‌ها با یک مجموعه جوان کار کنید، همیشه باید روش‌های مشخص، گزینش‌ها و ایده‌آل‌ترین روش‌های دنیا را دنبال کنید. یعنی بر اساس نیاز تغییر دهید. هیچ جا لازم نیست بروید و گوگل کنید تا ببینید در دنیا ساختار چگونه است و در استارتاپ عین آن را کپی کنید.
ما هم دقیقا همین راه را رفتیم و درواقع چشم‌انداز این بوده که چه‌کاری کنیم که بیشترین کارایی را داشته باشیم. هیئت مدیره ما خیلی باز و خوب با این قضیه برخورد کرد و با این تغییر، هزینه‌های حقوق و دستمزد را خیلی پایین آوردیم.
در سال ۹۹ خیلی دوست داشتیم که تعداد استارتاپ‌ها با سرعت زیادی پیش برود اما حجم کاری زیاد باعث می‌شد تا وقت ما گرفته شود. با این وجود در سال ۹۹ دو استارتاپ جدید به جمع ما اضافه شد. استارتاپ تک‌تومن در حوزه خرید و فروش و کارشناسی گجت‌ها و موبایل‌ها و لوازم الکترونیک کار می‌کند، استارتاپ ادماتیز که در حوزه اینفلوئنسر مارکتینگ و آنالیز و تحلیل داده تبلیغات فعالیت می‌کند.
برای سال ۱۴۰۰ هم قصد داریم تا طبق همین روال موفقی که دنبال کرده‌ایم ادامه دهیم؛ البته با اضافه شدن آقای ابرا گوهری به‌عنوان مدیرعامل جدید کنترل تک، تغییرات خیلی اساسی در ساختار استارتاپ‌ها خواهیم داشت ولی همچنان خط تولید استارتاپ‌ها در سال ۱۴۰۰ برقرار است و خیلی محکم جلو می‌رویم.
آقای گوهری شما هم ضمن معرفی خودتان و فعالیت‌هایی که داشتید، درباره مسیر توسعه در آینده کمی توضیح دهید.
با سلام؛ در ابتدا خیلی ممنونم که این وقت را برای ما گذاشتید. من ابرا گوهری هستم. حدود بیست سال پیش بود که از صنایع صنعتی خودرویی کارم را شروع کردم و این مسیر ادامه پیدا کرد تا اینکه به عنوان مشاور برای تحلیل کسب‌وکارها و توسعه فرآیند آنها در قالب یک مشاور وارد استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای نوآورانه شدم.
در حوزه صنعتی و استارتاپی نیز سعی کردم بیشتر به کسب‌وکارهایی که توانایی فعالیت در بازار بین‌المللی را دارند کمک کنم اما به مرور برنامه تغییر کرد و سعی کردم تا استارتاپ‌هایی که قابلیت توسعه بازار داشته و مشتریان هدف خود را می‌شناسند را راه‌اندازی کنیم.
همین تغییر برنامه، تجربه بین‌المللی و صحبت‌های مطرح شده باعث شد تا اواخر سال ۱۳۹۹ به پیشنهاد مدیرعاملی استارتاپ استودیو کنترل تک پاسخ دهم و به این تیم بپیوندم.
مسیر تولید استارتاپ‌ها ادامه دارد
مسیری که کنترل تک در طول این ۴سال تاکنون انجام داده جز اولین‌ها بوده که این مدل استارتاپ استودیو را راه‌اندازی کرده است. در واقع خودش ایده را بررسی کرده، سرمایه‌گذاری کرده، استارتاپ را تولید کرده و در کنار آن در خیلی از موارد جز اولین‌هایی بوده که ایده‌ها را به مرحله اجرایی رسانده است. استارتاپ‌هایی مثل تستادی، تازه بار، بانی کار که این‌ها در حوزه خود و در موقعیتی که قرار دارند، در حال حاضر تنها و به نوعی اولین هستند که به صورت تخصصی در حوزه خود حال کار هستند.
ما این هدف را برای استارتاپ‌های بعدی نیز در نظر داریم تا بتوانیم تکنولوژی‌ها و ایده‌های نابی را در این استودیو تولید و سرمایه‌گذاری کنیم. حالا بعد از تجربه چهار ساله و تجربه‌های بین‌المللی مشابه و شخصی اینجانب، می‌خواهیم یک تلفیقی را به وجود بیاوریم که این تلفیق بتواند کماکان در قالب یک مدل چابک برای استودیو باشد.
همانطور که می‌دانید در دنیا هیچ مدل خاصی برای استارتاپ استودیو به عنوان استاندارد ترسیم نشده و عمدتا به خاطر این بوده که هر کسی به نوعی این موضوع را پیش برده است. ما در مسیر توسعه کنترل تک به دنبال این هستیم که بتوانیم یک مدل موفق را در ایران پیاده‌سازی کنیم تا فرصت برای سرمایه‌گذاری‌های خرد و کوچک روی استارتاپ‌ها نیز فراهم شود.
نکته‌ای توجه من را جلب کرد اینکه فرق استارتاپ استودیو با شتابدهنده را می‌خواهم بدانم. یعنی خود شما چه تفاوتی قائل هستید نسبت به اینکه شتابدهنده نیستید. تفاوت آن چیست و مزیت شما نسبت به شتاب دهنده چیست که این تاکید را دارید.
ابرا گوهری گفت: «الزاما بحث اینکه ما تاکید داریم که چه اتفاقی قرار است رخ دهد نیست. چون استارتاپ استودیو و شتابدهنده از نظر ماهیتی با هم متفاوت هستند. شتابدهنده‌ها اصولا خود خلق استارتاپ نکرده و ایده را تولید نمی‌کنند. از دید یک شتابدهنده یک سری استارتاپ وجود دارد که توان بالقوه‌ای برای موفقیت یا تبدیل شدن به یک کار و کسب را دارند اما در استارتاپ استودیو این مسئله کمی متفاوت است. به این صورت که به شکل درونی در خود استودیو ایده‌ها پرورانده و بررسی می‌شود. اگر ایده‌ای باشد که ایده کارآفرینی نوآورانه و در نهایت دانش بنیان و امثالهم را با خود یدک بکشد، تبدیل به ونچری می‌شود که توسط یک تیم ساخته شده و بعد از اینکه به مراحلی رسید، به تیمی برای هدایت و رهبری و توسعه سپرده می‌شود.»
مدیرعامل کنترل تک ادامه داد: «در کنار آن، ما یک سری وجوه مشترک داریم، مثل آموزش دادن، منتورینگ و کمک‌های مالی که نسبت‌های آن در استارتاپ استودیو و شتابدهنده به نوعی متفاوت است در این مورد پست‌ها و مطالبی هم در وبلاگ کنترل‌تک و پست‌های اینستاگرام شبکه‌های اجتماعی خود در اختیار گذاشتیم.»
اصولا استارتاپ استودیو حتی در پر ریسک‌ترین زمان‌های یک استارتاپ در کنار آن خواهد بود. یعنی در نمودار فرآیندی یک استارتاپ در چرخه زندگی آن، در دره مرگ، بیشترین حمایت و تمرکز را روی استارتاپ دارد.
تصویری که از آینده استودیو، فراتر از سال ۱۴۰۰ در ذهن شماست چگونه است؟ با توجه به همین نکته که فرمودید خیلی وقت‌ها سرمایه گذاری‌ها نگاه‌های بلند مدتی ندارند. چون به نظر نکته خیلی مهمی در فرهنگ اکوسیستم است که بدانیم استارتاپ چقدر زمان نیاز دارد تا بخواهد به چیزی که باید برسد.
ابرا گوهری در پاسخ این سوال گفت: «من از نگاه خودم و در نهایت برداشتی که از جلسات هیئت مدیره ما که به صورت هفتگی در جریان است بیان می‌کنم. به دو اتفاق فکر می‌کنیم یعنی آینده و تصویر نهایی کنترل تک این است که محلی باشد برای برای کاهش ریسک سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی تا بتوانیم مدیریت پول هوشمند را برای سرمایه‌گذاری به وجود بیاوریم.»
او ادامه داد: «یکی از اهداف نهایی کنترل تک این است که بتواند در بورس ایران IPO شود؛ لیست شده و از این طریق فرصت سرمایه‌گذاری و فروش سهام برای استارتاپ‌هایی که خود تولید می‌کند یا حتی استارتاپ‌هایی که شاید به عنوان کسب‌وکارهای خارجی به کنترل تک می‌پیوندند و زیر چتر آن قرار می‌گیرند، از طریق کنترل تک به وجود بیاید.»
گوهری افزود: «واقعیت را بخواهید با وجود اینکه اکوسیستم ما این همه رشد کرده و بزرگ شده، کماکان فکر می‌کنم هنوز فرصت‌ها و توانمندی‌های افراد توانمند که به عنوان افراد کارآفرین و استارتاپی دیده می‌شوند، خیلی جای کار دارد. ما اگر بتوانیم به عنوان یک استودیو و شما به عنوان یک رسانه این نقطه را تقویت کنیم، فکر می‌کنم که آینده اکوسیستم خیلی روشن خواهد بود. یا حداقل کمک کنیم تا این استعدادها رشد کنند، ایده‌ها رشد کنند و کسب و کارهای خیلی نوینی به وجود بیاید.»
گوهری در پایان گفت: «آمدن کرونا باعث شد تا بسیاری از سازمان‌ها و کسب‌وکارها مشکلات و نواقص خود را بهتر بشناسند؛ متوجه ایرادهای خود شوند و ببینند که چابک نیستند و چقدر باید تلاش کنند برای اینکه رویکرد خود را تغییر دهند و از این تهدید به وجود آمده برای خود فرصتی به وجود بیاورند. این چیزی است که فکر می‌کنم به عنوان نکته و کلام اخر می‌توانستم به آن اشاره بکنم و در راستای همان خلق ارزش به آن بپردازم.»