ما در ایران استارت‌آپ نداریم، شرکت‌های حمل و نقل یونیکورناند/ رانت، سرمایه، رسانه و قدرت این شرکت‌ها جلوی رگولاتوری را می‌گیرد
در نشست تنظیم‌گری قوانین کسب و کارهای آنلاین مطرح شد؛
نشست نظارت بر تاکسی‌های اینترنتی بدون حضور نماینده‌ای از استارت‌آپ‌ها در اندیشکده حکمرانی دانشگاه شریف برگزار شد!
نشست «استارت‌آپ‌ها؛ نظارت خوب، نظارت بد/ تنظیم‌گری قوانین کسب و کارهای آنلاین (با تمرکز بر تاکسی‌های اینترنتی) در اندیشکده حکمرانی شریف درحالی برگزار شد که هیچ نماینده‌ای از تاکسی‌های آنلاین حضور نداشت.
سخنرانان این نشست محسن پورسیدآقایی، معاون شهرداری تهران، محمد باقر اصغری، استاد حقوق دانشگاه شهید بهشتی، حسین میرزا پور، معاون پژوهشکده سیاستگذاری و راهبر حوزه تخصصی حکمرانی در عصر دیجیتال، روح ا… هنرور، مدیربرنامه اندیشکده حکمرانی شریف بودند. علیرضا قنادان، مدیرعامل سازمان مدیریت و نظارت بر تاکسیرانی تهران نیز در این نشست حضور داشت.
محسن پورسید آقایی، معاون شهردای تهران با ارائه آمارهایی از فعالیت تاکسی‌های اینترنتی در کشور‌های خارجی گفت: موضوع تاکسی‌های اینترنتی در همه جای دنیا موضوع جدیدی است و چالش‌های خود را دارد، این مسئله مختص ایران نیست. من سه سال پیش برای مذاکرات به پاریس رفته بودم و وقتی از فرودگاه خارج شدم، دیدم عده‌ای در حال آتش زدن ماشین‌ها هستند، فعمیدم تاکسی‌های رسمی علیه مجوز اوبر اعتصاب کرده و شهر را به هم ریخته‌اند. من خندیدم و گفتم در ایران این تاکسی‌ها بدون مشکل فعالیت می‌کنند.
پورسید آقایی افزود: امینت، تحلیل داده، فضای رقابتی، ارائه خدمات به افراد ناتوان و نقش مکمل در سیستم حمل و نقل چند وسیله‌ای چالش‌هایی است که تاکسی‌های اینترنتی باید آن را حل کنند.
معاون شهرداری تهران ادامه داد: آمار‌های ارائه شده در ایالت‌های مختلف آمریکا نشان می‌دهد بعد از فعالیت تاکسی‌های اینترنتی، استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی ۶ درصد کاهش داشته است.
پورسیدآقایی تصریح کرد: از ۴۹ تا ۶۱ درصد افراد آمار گرفته شده و بیان کرده‌اند اگر اوبر یا لیفت نبود یا سفر انجام نمی‌دادیم یا از وسیله دیگری استفاده می‌کردیم. در این آمار ۲۷ درصد افراد گفته‌اند اگر اوبر نبود از وسیله دیگری برای سفر استفاده نمی‌کردند.
این مقام مسئول در ادامه گفت: تاکسی‌های اینترنتی به دلیل سهولت و ارزان بودن سفر را افزایش می‌دهند. شرکت‌ها و شهرداری‌ها سال‌‌هاست تلاش می‌کنند سفر ماشین شخصی را کم کنند و این پدیده جدید سیاست‌ها را به شکست کشانده است و حمل و نقل شخصی را در شهرها افزایش داده است.
معاون شهرداری تهران با اشاره به اینکه از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۴ این تاکسی‌ها وجو نداشته افزود: با رشد جمعیت مترو و اتوبوس رشد کرده و ترافیک شهری کاهش یافته است.
وی افزود: از ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ با رشد تاکسی‌های اینترنتی تمام آمار‌ها معکوس شده است.
پورسید آقایی ادامه داد: ما نباید تاکسی‌های اینترنتی را فقط مزیت بدانیم. این تاکسی‌ها تاثیر‌هایی بر جامعه میگذارند که مجموع این اثرات به ضرر حاکمیت تمام می‌شود.
معاون شهرداری تهران تاکید کرد: تاکسی‌های اینترنتی سهم حمل و نقل عمومی را کاهش می‌دهند، استفاده از خودرو اضافه و حمل نقل شخصی و دربستی ایجاد ترافیک می‌کند و آلودگی را افزایش می‌دهد. وقتی در کنار مزیت‌ها قانون باشد، اثرات منفی آنها در جامعه کمتر می‌شود.
پورسید آقایی با اشاره به لازم بودن رگولاتوری گفت: رگولاتور در سه شاخه باید کار کند؛ اول بحث مدیریت یکپارچه حمل و نقل در شهرها است. رگولاتوری باید به گونه‌ای باشد که سهم بندی وسایل حمل و نقل عمومی و تاکسی‌های اینترنتی به گونه یکسان باشد. موضوع دوم ایمنی و امنیت شهروندان است. موضوع آخر نیز پایداری سیستم در بلند مدت است.
وی افزود: رگولاتوری باید به گونه‌ای باشد که بین حمل و نقل شخصی و تاکسی‌های اینترنتی رقابت ایجاد نکند. تاکسی‌های اینترنتی نباید سهمی از حمل و نقل عمومی بگیرند. مقررات باید به توسعه حمل و نقل عمومی کمک کند.
معاون شهرداری تهران ادامه داد: رگولاتوری باید به گونه‌ای تنظیم شود که ماشین شخصی تبدیل شود به تاکسی اینترنتی نه اینکه حمل و نقل ناخواسته ایجاد کند. تحریک تقاضا کردن و گرفتن سهم از حمل و نقل عمومی دو چیزی است که سیاست عمومی همه کشور‌ها است.
پورسید آقایی با اشاره به امنیت شهروندان گفت: راننده‌ها باید صلاحیت اخلاقی و حرفه‌ای داشته باشند. کسی موافق این نیست که کسی از کنار خیابان راننده‌ها را تشویق به ثبت نام در این تاکسی‌ها کند.
وی تاکید کرد: رگولاتوری باید به پاک شدن هوا کمک کند. تاکسی عادی یا اینترنتی ۱۰ برابر خودروی عادی تردد می‌کند و اگر ضوابط محیط زیستی را رعایت نکند ۱۰ برابر خودروهای شخصی تولید آلودگی خواهد کرد.
معاون شهرداری تهران تصریح کرد: بسیار مهم است که امنیت داده‌ها حفظ شود و رگولاتوری باید روی این نکته هم متمرکز باشد.
وی با اشاره به بحث پایداری تاکسی‌های اینترنتی افزود: اولویت با حمل و نقل عمومی است و با عوارضی که روی تاکسی‌های اینترنتی بسته می‌شود، حمل و نقل عمومی باید توسعه پیدا کند. ما باید از کسانی که از ماشین‌های شخصی استفاده می‌کنند عوارضی بگیریم که بشود حمل و نقل عمومی شهرها را توسعه داد.
این مقام مسئول ادامه داد: داده ها باید برای برنامه‌های شهری رگولیت شود تا برای مسیر‌ها و طراحی‌ها استفاده شود.
محسن پورسیدآقایی با اشاره به اینکه چه کسی باید رگولیت کند، گفت: چهار دسته هستند که اولی وزارت کشور و شهرداری‌ها هستند و مدیریت شهر به شهرداری‌ها سپرده شده است. دسته دوم وزارت صمت و اتحادیه و اصناف مربوطه است که شرکت‌ها می‌گویند خودمان برای خودمان قانون‌گذاری کنیم که ما این را نمی‌پذیریم. معاونت علمی ریاست جمهوری به دلیل حمایت از استارت‌آپ‌ها علاقه‌مند به قانون‌گذاری است که این یک‌جانبه است و همه جا رگولیت می‌کنند که محدودیت شود نه اینکه تسهیلات بدهید. دسته آخر وزارت ارتباطات است، چون این کار در بستر اینترنت انجام می‌شود عده‌ای معتقد به تنظیم‌گری وزرات ارتباطات‌اند. رگولیشن را باید نهاد‌های تخصصی بنویسند.
وی در پایان بخش اول سخنرانی خود تنظیم رگولاتوری را چنین بیان کرد: این شرکت‌ها از وقتی که راه افتاند جلوی رگولاتوری را گرفتند. در بحث‌های مختلف ضابطه ها را قبول دارند و تنظیم آن بین این چهار نهاد به تفاهم نرسیده است و عملا ایران تبدیل بهشتی شده که هرکس بدون هیچ قانونی در آن فعالیت می‌کند.
محمد باقر اصغری، استاد حقوق دانشگاه بهشتی با اشاره به بحث حقوق فناوری اطلاعات گفت: ما جامعه را از نظر روانی به دو بخش استارت‌آپ کارآفرینی و متولی‌گری تقسیم کرده‌ایم.
وی افزود: از چهار جنبه موضوعی می‌توان به تاکسی‌های اینترنتی نگاه کرد؛ اول شرکتی است که تحت عنوان یک نام و با راه اندازی کمپین‌هایی فعالیت می‌کند. بحث دوم راننده است که خود شرکت باید برای آن قانون داشته باشد. بحث بعدی مسافر است که باید مقرراتی برای تامین امنیت آن داشته باشیم. بحث آخر اتومبیل است که باید برای آن نیز قانون وجود داشته باشد. در حال حاضر ما برای هیچ کدام از اینها قانون نداریم.
اصغری ادامه داد: مقررات را باید براساس موضوع ورود تنظیم کنیم. بحث بعدی سفر است که هر روز قیمت آن تغییر می‌کند. امنیت مسافر هم بسیار مهم است. شرایط کار نیز یکی از بحث‌هایی است که فکر می‌کنند تنها در ایران است که می‌خواهیم برای آنها قوانین تنظیم کنیم.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: خنده دار است که می‌گویند این شرکت‌ها استارت‌آپ‌اند. این شرکت‌های میلیاردی یونیکورناند. استارت‌آپ سه تا جوان‌اند که دفتر ندارند. این شرکت‌ها سرمایه گذاران خارجی دارند.
وی افزود: ما اینجا شرکت‌هایی داریم که بعد دو سال تبدیل به رسانه شده‌اند و برای شرکت درخواست مجوز لایو می‌کنند. این شرکت‌ها به اسم سوپر اپ وارد حوزه مارکت و غذا شده‌اند.
وی در پایان گفت: دیتا در حکم اطلاعات شخصی است و حبس و جریمه دارد. این شرکت‌ها به اطلاعات شما دسترسی پیدا می‌کنند و اجازه نصب برخی برنامه‌ها را نمی‌دهند، چون قوانین مشخصی در ایران وجود ندارد ایران تبدیل به بهشت این شرکت‌ها شده است. در ایران دیتا بین شرکت‌ها پاس کاری می‌شود.
حسین میرزا پور، معاون پژوهشکده سیاستگذاری و راهبر حوزه تخصصی حکمرانی در عصر دیجیتال در این نشست گفت: بودجه‌ای که از پول نفت در اختیار معاونت علمی و فناوری است چرا باید به شرکت‌هایی که یونیکورن شده‌اند داده شود و به رقبای سوم و چهارم داده نشود؟ وقتی گفته می‌شود به شما تسهیلات خواهم داد آن مو۵قع است که بحث رگولاتوری را می‌پذیرند.
وی افزود: اگر حلقه محاصره را روی این استارت‌آپ‌ها سوار نکنید جا می‌مانید، چون سرعت تحولات بسیار بالا است. نباید در انتظار قانون‌گذار باشید و باید به سرعت رگولاتوری ایجاد کنید.
میرزا پور ادامه داد: قدم اول تنظیم گری دیتا است. چه بخواهید مالیات بگیرید و چه بخواهید کار دیگری انجام دهید؛ باید بدانید چه خبر است، اطلاعات این شرکت‌ها را باید داشته باشید.
محسن پورسیدآقایی درباره ابزار نظارت بر تاکسی‌های اینترنتی گفت: افکار عمومی باید بپذیرند بدون رگولیت ضرر بیشتری به جامعه تحمیل خواهد شد.
وی افزود: خودروهای اینترنتی باید قوانین تاکسی‌های رسمی را بپذیرند. تاکسی‌ها سالی دوبار معاینه فنی می‌شوند و اگر بالای ۱۰ سن داشته باشند باید اسقاط شوند و دولت فقط ۵ میلیون تومان پول می‌دهد. ما بخش اسقاط را نایده گرفته‌ایم و تمرکز روی معاینه فنی است که خواسته زیادی نیست. در تاکسی‌های اینترنتی ماشین با عمر ۱۸ و ۲۰ سال داریم. دولت تاکسی‌ها را ملزم کرده که دو سوخته باشند و گاز بیشتر مصرف کنند تا محیط زیست را آلوده نکنند. تقریبا ۱۰۰ درصد خودروهای اینترنتی بنزینی است. ما برای این خودروها زمان گذاشته‌ایم که خود را تطبیق دهند.
وی ادامه داد: یک فضای نامتعادل ایجاد شده و مسئولین به کسب و کارهای اینترنتی افتخار می‌کنند. استفاده از پراید در تاکسی ممنوع است، فکر می‌کنید چند درصد خودروهای این تاکسی‌ها پراید است؟ ما پایینتر از پژو و سمند را برای تاکسی‌ها قبول نداریم. تاکسی‌های اینترنتی را آزاد گذاشته‌ایم و از پراید استفاده می‌کنند.
پورسیدآقایی با اشاره به بیمه و معاینه فنی گفت: معاینه فنی تاکسی‌ها سه ماهه و ۶ ماهه است که برای این تاکسی‌ها تا ۴ سال اول معاینه فنی در نظر نگرفته‌ایم. راننده تاکسی مکلف است اظهار نامه مالیاتی پرکند و اگر درآمدش از حدی بیشتر باشد باید مالیات پرداخت کند.
معاون شهرداری تهران ادامه داد: تاکسی چون تردد می‌کند بیمه شخص ثالثش باید ۲۵ درصد گرانتر از خودروهای شخصی باشد. این یک هزینه برای تاکسی است. تاکسی باید ساعت کار داشته باشد و راننده نمی‌تواند هر زمانی خواست باشد و نخواست نباشد. راننده‌ای که یک روز کار نکند باید جریمه و کارنامه‌اش باطل شود.
وی افزود: رانندگان باید صلاحیت اخلاقی، عدم اعتیاد و گذراندن دوره‌های لازم را در کارنامه خود داشته باشند.
پورسیدآقایی با اشاره به ساکن بودن راننده در شهر خودش گفت: شماره پلاک خودرو باید برای شهر راننده باشد. در تهران پدیده ماشین خواب را داریم که جوانان بیکار شهرستانی‌اند و نوبتی باهم قرار میگذارند بیایند تهران و با پراید دست دوم قدیمی مسافرکشی اینترنتی انجام دهند.
وی افزود: فقط یکی از شرکت‌ها ۶۰ میلیارد تومان تخلف عوارض طرح ترافیکی دارند، بدون اینکه شرکت مسئولیتی را قبول کند.
این مقام مسئول ادادمه داد: تاکسی‌های اینترنتی از خدمات شهری استفاده می‌کنند و باید چندرغازی را به شهرداری عوارض دهند.
وی درباره کنترل قیمت گفت: وزارت کشور می‌خواست کنترل قیمت بگذارد که ما مخالفت کردیم. اگر قیمت‌ها کنترل شود وضعیت تاکسی‌های اینترنتی مانند تاکسی‌های رسمی می‌شود. ما به تاکسی‌های اینترنتی گفتیم ۲ درصد از هزینه‌ها را به شهرداری دهند که مصاحبه کردند و گفتند شهرداری برای تامین هزینه‌‌های خود کیسه دوخته است.
وی افزود:شرکت‌های حمل و نقل رانت، سرمایه، رسانه و قدرت دارند و همین جلوی رگولاتوری را می‌گیرد.
حسین میرزا پور در پایان گفت: وقتی قیمت بنزین عوض شد، مشوقی مانند کارت سوخت به وجود آمد. برای تاکسی‌ها باید مشوق ایجاد کرد تا رگولاتوری را بپذیرند. هرگونه تغییری روی قیمت سوخت کشور اعمال شود، صف می‌کشند و سراغ شهرداری می‌آیند.
محسن پور سیدآقایی در پاسخ به سوال خبرنگار شنبه پرس مبنی بر اینکه شهرداری با داشتن کارپینو که رقیب تاکسی‌های اینترنتی است چگونه می‌تواند ناظر باشد، گفت: شایعه‌ای است که شما پخش می‌کنید و کارپینو هیچ ربطی به شهرداری ندارد. کارپینو یک شرکت خصوصی است و قبل از اسنپ و تپسی وجود داشته است و متعلق بنیاد برکت است. به ایت علت با تاکسیرانی معروف شده که از تاکسیرانی مجوز گرفت تا تاکسی‌ها را به صورت اینترنتی مدیریت کند.
سیدآقایی در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار شنبه پرس مبنی بر اینکه تاکسیرانی در رقابت شکست خورده است و حالا به طریق دیگری به دنبال اعمال فشار است، گفت: شهرداری درون هیچ رقابتی نیست. تاکسی‌ها برای ۲۲ شرکت خصوصی است و هیچ ربطی به شهرداری ندارد. حتی یک تاکسی هم متعلق به شهرداری نیست. ما چیزی به نام دفاع شهرداری از تاکسیرانی و یا ایجاد مانع برای طرف‌های دیگر نداریم. هر دو خصوصی‌اند و خدماتی ارائه می‌دهند که باید برای هر دو قوانینی باشد. مدیریت جابه جایی با ر و مسافر، چون به عهده شهرداری است پس همه شهرداری باید سازمانی برای نظارت داشته باشند.