فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی؛ یعنی روزی 7 میلیارد تومان خسارت!

در ایران با رشد و گسترش کاربردهای اینترنت در زندگی روزمره مردم، استفاده از شبکه‌های اجتماعی نیز با استقبال روزافزون مواجه شده است. اینستاگرام و تا حدودی تلگرام، اگر بتوان برای آن علاوه بر پیام‌رسانی تا حدودی مفهوم شبکه اجتماعی نیز قائل بود، از محبوب‌ترین‌ها در بین ایرانیان هستند. همزمان با افزایش محبوبیت این دو برنامه، شیوه‌های استفاده تبلیغاتی از این دو نیز شدت گرفته است. استارت‌آپ اَسنت‌وِی (ascentway) هم با هدف مدیریت، تحلیل و تبلیغ در شبکه‌های اجتماعی وارد این عرصه شده است. عرصه‌ای که از قضا این روزها و با محدودیت‌هایی که اعمال شده، عرصه بر آن تنگ شده است! امیرحسین صباحی در گفت‌و‌گویی که با خبرگزاری شنبه‌پرس داشته، از قابلیت‌های استارت‌آپ‌شان و البته مشکلاتی که فیلترینگ برای‌شان ایجاد کرده، سخن گفته است. گفت‌وگویی که برخی سوالات آن را توانا عسگری پاسخ داده است.

ابتدا در مورد اَسنت وِی و چگونگی عملکرد این استارت‌آپ توضیح دهید و اینکه شکل‌گیری ایده آن به چه صورت بوده است؟

ما تقریبا از حدود سه سال پیش کارهای تبلیغاتی و تولید محتوا برای مشتریان خود انجام می دادیم. در آن زمان خیلی از گزارش‌ها به صورتی دستی انجام می‌شدند. منظور از گزارش‌ این است که چه تعداد از کاربرانی که هر پست را مشاهده کردند، واکنش نشان داده‌اند. به زبانی ساده‌تر آن موقع ردیابی و میزان تاثیر هر پست، بیشتر به صورت کیفی انجام می‌شود و به صورت کمی اطلاعات به سختی بدست می‌آمدند. درآن زمان متوجه شدیم که ابزار ایرانی برای آنکه بتوان این اطلاعات را به صورت کمی مشاهده کرد وجود ندارد و به دلیل سخت بودن پرداخت‌های بین‌المللی امکان استفاده از ابزارهای خارجی برای کاربران ایرانی وجود ندارد. همین عوامل باعث شد که ما در اواخر سال 94 شروع به نوشتن اولیه پنل گزارش‌های برنامه خود کنیم. در ایتدا ما توجه خود را بر روی قسمت گزارش‌گیری پیج‌هایی که مدیریت آن به ما واگذار می‌شد، معطوف کردیم. برای مثال مواردی که در گزارش مشخص می شود این است که چه تعداد و در چه زمانی و به چه مدت هر پست بر روی پیج قرار داده شده، به چه میزان لایک شده‌اند، درصد مشارکت که عبارت است از تناسب بین تعداد لایک‌ها و تعداد کامنت‌ها، به چه میزان است، چه فالوئرهایی، فالوئر فعال هستند، چه پست‌هایی بیشترین توجه را به خود جلب کرده‌اند و…

در خصوص تلگرام، تنها میزان بیننده یک پست قابل گزارش هست. ما بخش گزارش‌ها را در نمایشگاه اِلکامپ سال 95 رونمایی کردیم. در مرحله بعد شروع به ایجاد پنل تبلیغات اَسنت‌وِی کردیم که اولین نسخه آن را در اواخر سال 95 و نسخه جدید آن را از تیرماه 96 بر روی سایت قرار دادیم. در این پنل به مشتریان این امکان داده شده است که از میان دسته‌بندی‌های موجود با توجه به حوزه تجارت و کسب‌وکار خود، رسانه‌ای را برای تبلیغ انتخاب کنند، که این رسانه می‌تواند پیج یا کانال تلگرامی باشد که از قبل اعلام آمادگی برای همکاری با ما کرده باشد. این پیج‌ها و کانال‌های منتخب توسط همکاران ما به صورت منظم پایش و صحت میزان فالوئر واقعی آن راستی‌آزمایی می‌شود. پایش و راستی‌آزمایی به دو صورت دستی و الگوریتمی انجام می‌شود. سپس مشتری محتوای پست، زمان انتشار و مدت زمان درخواستی خود را در اختیار ما می‌گذارد و منتظر تاثیر تبلیغات خود و همچنین اعلام گزارش تکمیلی ما می‌شود.

احتمالا این کار به همین راحتی که شما توضیح می‌دهید نباشد و سختی‌هایی داشته باشد.

بله؛ این بخش از سرویس استارت‌آپ ما در اوایل کار با چالش همراه بود. در این قسمت دو بخش حائز اهمیت بود. ابتدا آنکه پست در زمان خودش به‌درستی بر روی پیج قرار بگیرد و محتوای تبلیغ اعم از کپشن، هشتگ و … آن نیز به درستی تنظیم و تدوین شده باشد. بخش دوم آنکه بعد از انتشار باید قسمتی وجود می‌داشت که این امکان را به مشتری ما یعنی تبلیغ‌کننده می‌داد تا بتواند واکنش فالوئرها را تحلیل و سوالات احتمالی از تبلیغ خود را به‌نوعی پاسخ دهد. برخی اوقات پیش می‌آمد به علت سهل‌انگاری جزئیات تبلیغ از قلم می‌افتاد و فالوئرها با کامنت‌هایی نظیر “ازکجا می‌توان این محصول را تهیه کرد” و یا “قیمت این محصول چند است” و یا سوالاتی دیگر ما را آگاه می‌کردند و با اتمام زمان تبلیغ نیز همه کامنت‌ها از دست می‌رفت و عملا تبلیغ بیهوده می‌شد. در پاسخ به این نیاز، امکانی در پنل تبلیغات به وجود آوردیم که پس از انتشار تبلیغ مشتری بتواند کامنت‌ها را به‌راحتی پاسخ دهد، فالوئر‌هایی که پست را لایک و کامنت درج کرده‌اند ببیند، فالوئرهایی که درچند پست مشتری حضور دارند و احتمالا علاقه‌مند به محصول او هستند را نشان دهد و مشتری به این اطلاعات پس از اتمام زمان تبلیغ نیز دسترسی داشته باشد.

با سلبریتی‌های شبکه‌های اجتماعی هم همکاری دارید؟

تبلیغ ما انحصارا از طریق درج آگهی در پیج‌های پرطرفدار نیست بلکه برخی از اینفلوئنسرها که اعلام همکاری کردند می‌توانند مثلا با شرکت در محل کسب‌وکار مشتری ما و قرار دادن تصاویر آن در پیج خود، تبلیغات انجام دهند. از انتهای تابستان 96 نیز قابلیت جدیدی به نام پنل انتشار اضافه کردیم که به مشتریان ما این امکان را می دهد که پست‌های تبلیغاتی خود را طبق زمان‌بندی که تعریف می‌کنند در رسانه مورد نظرشان منتشر کنند و نگرانی بابت آن نداشته باشند. از حدود دو ماه قبل نیز بخش اَسنت‌رَنک به اَسنت‌وِی اضافه شده است که در حقیقت رتبه‌بندی پیج‌های فارسی‌زبان اینستاگرام بر اساس میزان فالوئر است که البته با قوانین کشور مغایرت ندارند. در این قسمت پیج‌ها بر اساس دسته‌بندی‌های موضوعی مرتب شده‌اند و همچنین پست‌های این پیج‌های نیز رتبه‌بندی شده است به گونه‌ای که پرمخاطب‌ترین پست‌ها گذشته نمایش داده شده است. همچنین رتبه‌بندی پست‌ها بر اساس دسته‌بندی موضوعی نیز وجود دارد. یک نکته قابل‌توجه که در کار ما وجود دارد این است که حتی طراحان پست‌های تبلیغاتی و گرافیست‌ها هم می‌توانند با استفاده از فیدبک‌هایی که در اختیارشان می‌گذاریم سلیقه جامعه را بهتر درک کنند و از آن در کارهای بعدی خود بیشتر استفاده کنند.

اَسنت وِی در ابتدای کار با چه میزان سرمایه شروع به کار کرده و اعضای اولیه تیم آن چند نفر بوده‌اند؟ در حال حاضر تعداد پیج‌های تحت پوشش اَسنت‌وِی چه میزان است ؟

هسته‌ی اولیه تیم با سه نفر شروع شد و امروز اعضای آن حدود 15 نفر هستند. مبلغ سرمایه اولیه از اندوخته‌های قبلی شرکت بود و با توجه به میزان درآمد دو سال گذشته، توسعه پیدا کرده است. تا این لحظه مبلغی در حدود 600 میلیون تومان هزینه برای راه‌اندازی و توسعه آن صرف شده است. حدود 850 پیج هم با ما همکاری می‌کنند.

استارت‌آپ شما مشابه خارجی دارد؟ و اینکه رقبای داخلی خود را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

در خصوص سیستم گزارش‌گیری، بله مشابه‌ خارجی وجود دارد اما در خصوص پنل تبلیغاتی خیر. در خارج از کشور سبک و سیاق تبلیغات در اینستاگرام بدین صورت که در کشور ما مرسوم است، وجود ندارد و نتیجتا باید کاری ارائه می‌دادیم که منطبق بر نیازهای داخل کشور باشد و همین امر ما را از سایر شرکت‌های خارجی متمایز می‌سازد. در خصوص رقبا یا همان همکاران داخلی در قسمت گزارش‌گیری و همچنین قسمت انتشار، هیچ استارت‌آپ و شرکت مشابه‌ای وجود ندارد که این دو خدمت را برای تلگرام و اینستاگرام ارائه دهد. در خصوص قسمت تبلیغات هم کمتر شرکتی وجود دارد که به شفافیت ما عمل کند.

در خصوص مشکلاتی و موانعی که در ابتدا کار با آن روبرو بودید، توضیح دهید.

در ابتدا واقعا نقشه راه مشخص وجود نداشت و حتی پیاده‌سازی مقدمات گزارش‌گیری به صورتی که دیتاها قابل تفسیر برای کاربر باشد کار مشکلی بود. باگ‌های سیستم که در ابتدا تعداشان زیاد بودند باعث بوجود آمدن نارضایتی‌هایی شده بود وبرخی اوقات روحیه تیم برای ادامه کار کم می‌شد، اما با این حال پیشرفت در طی زمان باعث ایجاد دلگرمی و ادامه کار برای همه شد. همچنین زمانبر بودن پیدا کردن یک تیم فنی مناسب هم از موانعی بود که تجربه کردیم. یکی از دغدغه‌های ما از ابتدا که تا زمان حال ادامه داشته، آشنا نبودن کسب‌و‌کارهای سنتی با این شیوه تبلیغ است که باعث شده تا حدودی اعتماد به این شیوه با سرعت کمتری پیش برود. درحال حاضر رضایتمندی مشتریان خیلی بالا است و فیدبک‌های آن‌ها باعث پیدا کردن مسیر توسعه ما شده است.

اختلالات اینترنت بخصوص در تلگرام و اینستاگرام در چند روزه گذشته چه تاثیری بر روی کسب‌و‌کار شما و یا بر میزان درآمد مشتریان شما گذاشته است؟

محدودیت‌های اینستاگرام و فیلترینگ تلگرام با توجه به اینکه کاملا با کسب‌و‌کار ما در ارتباط است، همچون شوکی نیرومند اثر بسیار مخرب و عمیقی بر روی تجارت و درآمد ما داشته است. طی هفته گذشته فقط یک نمونه از موارد درشت آن، لغو قرارداد 200 میلیون تومانی با یکی از مشتریانمان بود همچنین این کار باعث ناامن شدن فضای تجاری ما شد. انتظار می‌رود در درازمدت نیز اثرات آن ادامه یابد و مشتریانی که در شرف عقد قرار داد با ما بودند نیز از این کار سر باز بزنند. با توجه به آمار و ارقام سرانگشتی و تخمینی که می‌توانم با تکیه بر تجربه‌ای که در این مدت بدست آورده‌ام، بزنم در این مدت چیزی در حدود روزانه 7 میلیارد تومان به مارکت تبلیغات شبکه‌های اجتماعی خسارت وارد شده است و تقریبا فعالیت 3 هزار نفر نیز در این مارکت تعلیق شده ‌است. البته این اتفاق باعث شد که ما تهدیدات پیرامون کسب‌وکار خود را با جدیت بیشتری در نظر بگیریم و برای آینده برنامه‌ریزی دقیق‌تری انجام دهیم و سعی کنیم با تمهیداتی در صورت رخ دادن احتمالیِ وقایعی از این دست، با آمادگی بیشتری در مارکت ظاهر شویم.

به عنوان سوال آخر، آیا استارت‌آپ شما به سرمایه‌گذار نیاز دارد؟

بله و در حال حاضر هم با چند سرمایه‌گذار وارد مذاکره شده‌ایم و به امیدخدا روند جذب سرمایه را برای توسعه بیشتر ادامه خواهیم داد.