برای تلگرام انحصار ایجاد کردند نه برای سروش!
گفت‌وگوی شنبه‌پرس با میثم سیدصالحی، مدیرعامل پیام‌رسان سروش:
خدا حفظشان کند این هواداران پای کار آقای احمدی‌نژاد را! جواب این سوال را دوستان سروش رسما اعلام کردند، کانال را یک نفر به وجود می‌آورد و تقریبا یه ربع بعد هم پاک می‌کند، یعنی خودش دی‌اکتیو می‌کند. دقیقا لاگی در سیستم وجود داردکه کسی که کانال را به وجود آورده یک ربع بعد آن را پاک کرده و شش عضو هم بیشتر نگرفته بود. این واقعا بداخلاقی است.
میثم سیدصالحی به ظاهرش نمی‌خورد دهه شصتی باشد، به ادبیات و تیپ شخصیتی‌اش هم چنین سن‌و‌سالی نمی‌خورد. او را در طبقه سوم ساختمان معاونت مجازی صداوسیما در یکی از خیابان‌های روبه‌روی پارک ملت ملاقات کردم. سیدصالحی خودش را یک مدیر جوان و به‌روز می‌داند که حتی از خواندن جک‌هایی که برای سروش ساخته‌اند هم کیف می‌کند؛ سروشی که این روزها جدی‌ترین گزینه کسانی است که اصرار دارند باید پیام‌رسان داخلی داشت و از قضا برای داشتن پیام‌رسان داخلی، باید تلگرام را هم از دور خارج کرد. می‌خواستم با او درباره ضرر زیان ایجاد انحصار در فضای کسب‌وکارهای آنلاین که اتفاق سروش این‌روزها یکی از متهمان بهره‌مندی از چنین انحصاری هست صحبت کنم، اما اینقدر بحث‌های داغ این روزها حول تلگرام به میان مصاحبه آمد و اینقدر تاکید داشت که انحصار را نه سروش که تلگرام در چنته دارد که همه مصاحبه به دفاعیات او از سروش گذشت. با این حال فرصت را مغتنم شمردم و همان‌طور که از قبل شرط کرده بودم برخی از انتقادات تند و تیزی که از سروش می‌شود را با او مطرح کردم. انتقاداتی که سیدصالحی سعی کرد تا آنجا که می‌تواند و البته ملاحظاتش اجازه می‌دهد از زیر بار آن‌ها شانه خالی نکند و پاسخ دهد.
الان که داریم مصاحبه می‌کنیم خبر آمد که گویا تلگرام فیلتر نمی‌شود، سوال اول من این است که شما از شنیدن این خبر ناراحت هستید؟
نه! راستش من یک مقدار گله‌مندم! من باب اینکه از حرف‌هایی که می‌زنیم آنطور که باید، بهره‌برداری نمی‌شود. رسانه‌ها به شدت دنبال این هستند که یا حرف ها را تقطیع کنند یا فقط بخش‌هایی از آن را منتشر کنند. امروز آمده بود که من مخالف فیلتر تلگرام هستم یا موافق! در صورتی که من گفتم اصلا این بحث به ما مربوط نمی‌شود. یعنی فیلترینگ تلگرام به پیام‌رسان‌ها ربطی ندارد. درست است که یک سطحی از کاربر را سمت پیامرسانهای داخلی سوق می‌دهد اما واقعیت امر این است که پیامرسانهای داخلی مسیر کسبوکاری خودشان را طی میکنند. به هر دلیل اقتصادی، سیاسی، امنیتی و ضررهایی که تلگرام دارد و البته برای مایی که درگیر این صنعتیم این ضررها واضح و قابل‌اثبات است، اگر دولتمردان تصمیم بیگرند به ما مربوط نیست. وقتی شما بدون هیچ قانونی اجازه می‌دهید هر فعالیتی در هر زمینه‌ای به‌طور ویژه در فناوری اطلاعات، آن‌هم بدون هیچ چهارچوب و قاعده‌ای تبدیل شود به انحصار مطلق بازار، فرصت رقابت را از بقیه گرفته‌اید. اگر امروز کسی بخواهد با تلگرام رقابت کند، فضایی برای رقابت کردنش باقی نمانده که در آن نفس بکشد. باید هزینه‌های هنگفتی کند تا بتواند با آن رقیبی که قدرت یکه‌تاز بازار است مقابله کند. وقتی یکی قدرت انحصاری، بازار را به دست می گیرد، با یک بالا پایین کردن قیمت، یا یک تغییر مدل ارائه خدمت یا هر کار دیگری، هرچه رقیب کوچک‌تر وجود داشته باشد را به‌راحتی از صحنه به در می‌کند، یا با آن موانعی که در کسب‌وکار ایجاد می‌کند حتی اجازه فکر کردن به اینکه شما می‌توانید در آن حوزه کسبوکاری کار دیگری را شروع کنید از شما سلب می‌کند. خب این اتفاقی بوده که در مورد تلگرام در کشور ما افتاده است، البته باید آن کسانی که مسئولند پاسخ بدهند، اما ما هم مثل بقیه مردم شنیدیم و دیدیم و حس کردیم که از تلگرام حمایت‌های معناداری شد! پیام رسانهای متعددی حتی خارجی در کشور داشتیم. آن‌ها به علت‌های مختلف مختل شدند و همه به سمت تلگرام سوق پیدا کردیم. به تلگرام عملا چهار سال فرصت آزمون و خطا برای تطابق با سلیقه مردم خودمان را دادیم. تلگرام را ایرانی‌ها بزرگ کردند! الان بیش از 60 درصد تراکنش‌های تلگرام مربوط به چهل میلیون ایرانی است که از تلگرام استفاده میکنند. فرصت‌هایی در حوزه گسترش پهنای باند بین‌الملل به تلگرام دادیم. ما برای استفاده از تلگرام آن را گسترش دادیم و اگر چهل درصد این پهنای باند را که الان تلگرام در حال استفاده از آن است گسترش نمی‌دادیم، کیفیتش پایین می‌آمد و محدود می‌شد و مشکل پیدا می‌کرد. خب این برای تلگرام فرصت خیلی فوق‌العاده‌ای بود که می‌توانست سرعت بیشتری در آپلود و دانلود فایل‌هایش داشته باشد. از این جنبه انحصارزدایی، ا اگر نگاه کنیم واقعا فیلتر شدن یا نشدن تلگرام تصمیمی است خارج از اراده ما و این نیست که من بگویم ما پیام‌رسان‌ها با هم جمع شده و گفته‌‌ایم تلگرام را فیلتر کنید تا ما زنده بمانیم! نه. ما برای خودمان حتی در این فضای رقابتی، مزایای رقابتی را قائل بوده و هستیم و می‌توانیم به‌راحتی با تلگرام و امثالهم رقابت کنیم.
یعنی معتقدید سروش می‌تواند با تلگرام رقابت کند؟
بله! اگر دقت کرده باشید ما از پیش از سال یک مسیر تبلیغاتی را شروع کردیم که با جشنواره تلویزیونی شروع شد و با رایگان کردن پهنای باند سروش ادامه یافت. رایگان شدن پهنای باند استفاده از یک پیام‌رسان، داشتن تماس صوتی رایگان، آوردن خدمات دولت الکترونیک و آوردن حوزه پرداخت و زیرساخت‌های پرداخت درون اپلیکیشن، مزایای رقابتی‌ای بوده که ما به عنوان سروش داشتیم و تلگرام ندارد. شاید ما به تلگرام شبیه باشیم. دلیلش این است که مردم به استفاده از اپلیکیشن تلگرام عادت کرده‌اند و با منطق آن خو گرفته‌اند. ما اگر بخواهیم برویم به سمت پیام‌رسانی که برای مردم جاذبه بیشتری داشته باشد باید در این فاز حداقل خودمان را شبیه کنیم تا بعدا بتوانیم برای مخاطبان ذائقه‌سازی کنیم چون تلگرام همین ذائقه‌سازی را انجام داد.
آقای سید صالحی شما اعتقاد دارید که برای تلگرام انحصار ایجاد شده است. حالا مشخصا کسی را هم مسئول این نمی‌دانید و می گویید که این در طی چهار سال به وجود آمده و فرصت داده شده که در طی چهار سال خودش را به یک تکاملی برساند که مخاطب ایرانی دوستش داشته باشد. ولی در چهار سال گذشته هیچ کس جلوی پیامرسانهای داخلی را نگرفته بود. شما خودتان اشاره می‌کنید که مزیت‌هایی دارید که انحصاری شماست. شما به مخاطبانتان ترافیک رایگان می دهید و هزینه‌های سنگینی هم بابت آن کرده‌اید، به هرحال حق مخاطب ایرانی است که از بهترین استفاده کند. یک زمانی ایرانی‌ها همه در وایبر بودند و همان زمان چند پیام رسان داخلی مثل بیسفون هم بود، خب چرا مردم از وایبر به بیسفون کوچ نکردند و رفتند به تلگرام؟ آیا کسی آن‌ها را به داخل تلگرام هُل داد؟ قاعدتا مردم می‌گویند که این‌گونه نیست، آن‌ها می‌گویند ما راحتی و کارایی را انتخاب کردیم، ما کیفیت را انتخاب کردیم.
دلیل این کوچ فقط راحتی و کارایی نبود. ببینید متاسفانه یا خوشبختانه قبل از تلگرام دانشگاه تهران یک نظرسنجی در کشور انجام داده بود که نظرسنجی مفصلی است با سیصد و خرده‌ای سوال که موسسه نظرسنجی دانشگاه تهران، همان موسسه‌ای است که در نظرسنجی‌هایش با یک موسسه آمریکایی همکاری می کند و معتبر است آن را انجام داد. در این نظر سنجی 70 درصد مردم گفتند دغدغه‌شان درباره یک پیام‌رسان، کیفیت است و گفتند اگر یک پیام‌رسان خوب و باکیفیت باشد، حاضرند از آن استفاده کنند؛ چه ایرانی باشد چه خارجی، چه سرورهای آن داخل کشور باشد چه خارج. این نظر واقعی مردم است در یک شرایط نرمال، در یک شرایط بدون تنش و بدون حاشیه. اما بیاییم همین فضا را با بازه دو سه هفته اخیر مقایسه کنیم، مردمی که دغدغه‌شان کیفیت است، در فضای مجازی به گونه‌ای هدایت می‌شوند که ناگهان دغدغه کیفیتشان تبدیل می‌شود به دغدغه حریم خصوصی و امنیت. در حالی که در آن زمان ده درصد از کسانی که در این نظرسنجی شرکت کرده بودند گفته‌اند ما صرفا به دلیل موضوعات امنیتی، به‌هیچ وجه سمت پیامرسانهای داخلی نخواهیم رفت. هفتاد درصد نظرشان این بوده که فقط کیفیت مهم است. اما حالا بحث حریم خصوصی تبدیل می‌شود به یک دغدغه عمومی و جهت‌دار چون عملا با یک آدرس غلط این مسیر در حال هدایت شدن است. این مسیر با موج‌های رسانهای هدایت می‌شود. سه سال پیش هم اگر خاطرتان باشد همین موارد در مورد بیسفون مطرح شد. اینکه اصلا بیسفون یک اپلیکیشن اتریشی است، ایرانی نیست و هزار تا موضوع و مانع برایش به وجود آمد. یعنی غیر از بحث‌های قانونی و قانونگذاری که همیشه برای پیامرسانهای داخلی مانع بوده این فضاسازی‌ها هم بوده است. در حالی که یک کسب‌وکار خارجی بدون اینکه از مجبور باشد از قوانین دست‌و‌پاگیر داخلی تبعیت کند می تواند بیاید و روی بازار کشور شما تسلط پیدا کند. آقای داوری، مدیرعامل بیسفون در مصاحبه‌های مختلف مطرح کردند که مثلا کانال جزو ابداعات بیسفون بوده آن‌هم قبل از اینکه پیامرسانهای دیگر کانال داشته باشند، اما سر گرفتن مجوز برای زدن کانال، ایشان درگیر حاشیه‌های مفصلی شده در حالی که تلگرام بدون اینکه بخواهد آن حاشیه‌ها و حتی حریم‌های قانونی را رعایت کند به راحتی کانال را عرضه کرده. من می‌گویم اگر قانون است برای همه است هم برای من است هم برای تلگرام، نمی شود قانون فقط در مورد کسب‌وکار داخلی من اعمال شود. همان موقع مثلا در بیسفون اگر کسی می‌خواست کانال داشته باشد باید می‌رفت مجوز نشر برخط می‌گرفت ولی در تلگرام همه کانال داشتند آن‌هم بدون مجوز و بدون مشکل. این یعنی من به عنوان پیام‌رسان داخلی نتوانم در یک رقابت برابر وارد این فضا شوم.
افکار عمومی در فضای مجازی یعنی همان فضایی که سازمان صدا و سیما هم دیگر به حضور و تاثیرگذاری آن قائل است و آن را نفی نمی‌کند و از قضا شما در ساختمان معاونت فضای مجازی همین سازمان مستقر هستید، اعتقادش بر این است که پیام‌رسان برای ارتباط راحت و بدون دغدغه است. من بتوانم راحت با شما قرار مصاحبه بگذارم، بتوانم راحت پیغام بدهم، به‌صورت مجازی دور هم باشیم و راجع به موضوعی صحبت کنیم، بحث آکادمیک کنیم، حتی سربه سر یک نفر بگذاریم! حتی برای مثال راجع به سروش با هم جک و ویدئوی طنز رد و بدل کنیم. این فضا ماهیتا فضایی است فارغ از دغدغه‌هایی که شما الان اشاره کردید، یعنی هم ما به عنوان رسانه و هم کسانی که این روزها منتقد حمایت از سروش با فیلتر کردن تلگرام هستند می‌گیوند همانگونه که عده‌ای فکر می‌کردند بیسفون باید برود برای هر کانالش مجوز بگیرد اشتباه بوده، حالا هم که فکر میکنند راه رونق پیامرسانهای داخلی بستن تلگرام است، اشتباه میکنند.
چون بارها این موضوع مطرح شده اول من یک اصلاحی کنم. ببینید سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در واقع صاحب‌امتیاز پیام‌رسان سروش است. مالکیت مادی و معنوی پیام‌رسان سروش متعلق به سازمان صدا و سیماست و مدیریت پیام‌رسان را عملا به شورای فضای مجازی‌اش واگذار کرده است. شورای فضای مجازی در یک توافق‌نامه‌ای مدیریت سروش را منتقل کرد به موسسه جام‌جم و بنده از طرف موسسه جام‌جم به عنوان مدیرعامل پیام‌رسان سروش در خدمت شما هستم. یعنی نقش صداوسیما در سروش عملا در همان حد صاحب‌امتیازی است و نه بیشتر.
من این جواب را از شما می خواهم که شما به عنوان مدیرعامل سروش موافق فیلترینگ تلگرام هستید یا مخالف؟
من اجازه می‌خواهم که به این سوالتان اینطوری پاسخ ندهم. چون واقعا از یک جنبه با یک بله و خیر نمی‌شود به این سوال پاسخ داد، من اگر الان به عنوان یک کسب و کار بگویم من موافق یا مخالف فیلتر تلگرام هستم یک جنبه‌هایی برداشت می‌شود، فکر میکنند من نظر سازمانی‌ام را، آن هم از یک جنبه خاص بیان کرده‌ام. ببینید الان شورای عالی فضای مجازی دلایل کافی‌ای را در مورد خطرات تلگرام مطرح کرده که چندین بار هم در مورد آن‌ها بحث شده است. این موضوع فقط هم به ایران ختم نمی‌شود در کشورهای دیگر هم همین فضا را می‌بینید. عمده این مباحث هم مربوط به هویت نداشتن تلگرام است، اینکه هویت مشخصی ندارد، اینکه تابع قانون مشخصی در دنیا نیست، از انگلستان گرفته تا روسیه در حال بحث کردن سر این موضوع هستند و بعضی‌ها اقدام هم کرده‌اند، دولت ما هم در فضا و چهارچوب و موارد اقتصادی، امنیتی، سیاسی و بحث‌هایی که خودش دارد به این جمع‌بندی رسیده که تلگرام را فیلتر کند یا نکند. در هر دو حالت من یک کسبوکاری دارم که این کسب‌وکار با فیلتر شدن یا نشدن تلگرام دستخوش تغییراتی خواهد شد، اما به این معنا نیست که اگر تلگرام فیلتر نشود من نمی‌توانم در این فضا نفس بکشم، چون مزایای رقابتی‌ای دارم که بابتش هزینه داده‌ام، من بابت تامین کردن این پهنای باند رایگان خیلی متضمن هزینه شده‌ام، دولت اپراتورها را ملزم کرده بود با یک سوم قیمت پهنای باند اینترنت با ما حساب کنند اما عملا پهنای باند من را کامل محاسبه میکنند. یعنی من در حال متقبل شدن هزینه‌های چند برابری هستم برای اینکه با یک خارجی رقابت کنم که هیچ حد و حصری برایش وجود نداشته. ممکن است این فیلترینگ هزینه‌های من را کاهش بدهد ممکن است هم اینطور نشود، چون فضا شفاف نیست نمی توانم درباره اش نظر بدهم.
تا آنجا که من متوجه شده‌ام قلبا موافق فیلترینگ تلگرام هستید، ولی چون می‌گویید اگر هر نظری بدهید نظر سازمانی‌تان می‌شود، ترجیح می‌دهید نظر ندهید.
چرا شما برداشتتان این بود که قلبا راضی هستم؟ چون ادله‌ای را می‌گویم که اگر کنار هم بچینیم کاملا درست هستند. من خلاف این ادله را نشنیده‌ام.
ولی من اعتقاد دارم فیلترینگ تلگرام به ضرر سروش است، چرا اجازه ندهیم سروش بیاید و با حضور تلگرام رقابت کند و مخاطب بگیرد؟ الان همه می‌گویند می‌خواهند تلگرام را ببندند که کاربرانش بروند سروش، چون سروش با وجود تلگرام نمی‌تواند مخاطب بگیرد.
من همین حرف را در رسانه‌ها گفتم، بستن تلگرام ربطی به بزرگ یا کوچک شدن پیامرسانهای داخلی ندارد. ما هم به این اعتقاد داریم. نه تنها من، بلکه بیسفون، گپ، آی‌گپ… همه این بحث را داریم که بسته شدن تلگرام اصلا ربطی به حمایت از ما ندارد. حمایت از ما دو سال، سه سال پیش در دستورکار بوده، آنطوری هم که باید اتفاق می افتاد، اتفاق نیفتاده است. شاید در این سه چهار ماهه اخیر یک مقداری تسریع شده. بعد از فیلترینگ دوره اول تلگرام فهمیدند واقعا چقدر لازم بوده ما در داخل پیام‌رسانی را حمایت کنیم که اگر امروز تلگرام را بستیم، مردم چاره دیگری هم داشته باشند. کما اینکه الان که تلگرام در حال فیلتر شدن است، مگر رقیب خارجی دیگری وجود ندارد؟ شما تلگرام را فیلتر کنید، رقیب بعدی من واتساپ است که باید با آن هم رقابت کنم.
خب آن را هم می بندند! در ضمن من تلگرام را فیلتر نخواهم کرد!
نه، واقعا بنا این نیست که همه پیامرسانهای خارجی فیلتر شوند. اگر اینجوری باشد ما باید دور کشور دیوار بکشیم. برای حمایت از پیام‌رسان داخلی کسی بحثش این نیست که دور کشور دیوار بکشیم و بگوییم ما کلا همه چیز را می‌بندیم برای اینکه نمونه داخلی داشته باشیم، من موافق این نیستم، چون توانمندی رقابت را داریم، چون قابلیتش را داریم که با آن و بهتر از آن رقابت کنیم.
حالا که بحث توانمندی است شاید بهتر باشد در مورد باگی که در سروش کشف شد و خیلی هم سروصدا کرد صحبت کنیم. منتقدانی که اتفاقا روی کیفیت بیشتر از هرچیزی تاکید دارند می‌گویند سروش که این‌همه مدت بدون سروصدا فعالیت می‌کرده آیا یک تست امنیتی ساده روی این قضیه اعمال نکرده بود تا شماره تلفن کاربران در دسترس همه قرار نگیرد؟ قبول دارید که این باگ خیلی به شما ضربه زد؟
قبول دارم، اما ببینیم که این باگ چه بود و چطور جلوه کرد. اول اینکه من باید گوشی شما را در اختیار داشته باشم و روی گوشی شما اپلیکیشنی نصب کنم تا بتوانم شماره کسی را که با او چت کرده‌اید را دربیاورم. این باگ پیش از دور اول فیلتر تلگرام برطرف شده بود. حالا این حرفی که من می زنم را شاید دوستان فنی راحت تر بفهمند، چون آن زمان فیلتر تلگرام خیلی یکباره اتفاق افتاد هیچ آمادگی‌ای برای پیامرسانهای داخلی وجود نداشت. یک دفعه تلگرام فیلتر شد، ما قبل از فیلتر شدن تلگرام، یک تغییر پوسته جدی داشتیم، این تغییر پوسته اشکالات فرآیندی داشت.ا در آن زمان سروش سه و شش دهم میلیون کاربر را پاسخ داد و بعد از آن از دسترس خارج شد. در حالی که ظرفیت اسمی‌ای که آن زمان به وجود آورده بود یک و نیم میلیون بود. یعنی تا دو برابر هم دوام آوردیم اما به دلیل همان اشکال فرآیندی که در نسخه آخر بود زمین خوردیم. خودمان به خودمان اتک کردیم! یعنی به یک معنا تعداد وب‌سرویسی که فراخوانی می‌کردیم و تعداد سوکت‌هایی که باز می‌کردیم برای ما دردسر شد و ما را به مشکل انداخت. بلافاصله وقتی که این اتفاق می‌افتد بچه‌ها برمی‌گردند به یک نسخه قبل، از آن نسخه یک برنچ می‌گیرند و آن را توسعه می‌دهند. در نسخه جدید این باگ امنیتی برطرف شده بود، منظورم همین باگی که به عنوان امنیتی مطرح شد ولی می شود اسمش را باگ نرم‌افزاری گذاشت، ولی دوباره در این برنچی که گرفته بودند آن را از قلم انداختند. درباره تست امنیتی هم باید بگویم ما با مجموعه‌های مختلفی تست امنیتی گرفتیم ولی برای چه فضاهایی این تست‌ها را می‌گرفتیم؟ ما برای نفوذ به سرورهایمان و ارتباط بین کلاینت و سرور تست کرده بودیم. اما سمت کلاینت، اپلیکیشن را زیر بار نبرده بودیم، چون نسخه‌هایش به جهت تغییر یوآی در حال عوض شدن بود، دقیقا مصادف با این جریان، موضوع این باگ پیش آمد و خیلی هم با هدف و غرض برجسته شد. برای سروش هم خیلی تبعات داشت که البته ما خوشحالیم از اینکه ایراد ما را پیدا و به ما اعلام کنند و ما ایراد را برطرف کنیم. ظرف مدت شش ساعت هم آن ایراد برطرف شد.
الآن این ایراد به طور کامل برطرف شده؟ چون برخی کارشناسان فنی می‌گویند که فقط برای مدیران کانال‌ها برطرف شده و شما اگر عضو کانال باشید کماکان شماره‌تان نمایش داده می‌شود. یعنی هنوز از شماره به عنوان آیدی استفاده می‌شود.
باگ به طور کامل برطرف شده است. اصلا از شماره استفاده نمی‌شود. قبلا هم استفاده نشده، ما از دو سال پیش که دیتا مدلمان را عوض کردیم دیگر از شماره استفاده نکردیم اما شماره در هدر فیلدهای اطلاعاتی‌مان باقی مانده بود. آن‌ها را از یوآی هم برداشته بودیم اما رفته بود در لایه‌های پایین و باعث آن باگ شد. الان و در آپدیت هایی که انجام شد به طور کامل این را پاک کردیم، هم از سمت سرور و هم از سمت کاربر. به طور کامل این موضوع برطرف شده و به هیچ‌وجه دیگر شماره‌ای وجود ندارد که کسی بخواهد آن را دربیاورد.
چقدر این باگ به سروش آسیب زد، آیا ریزش کاربر هم داشتید؟
بله، ریزش داشتیم. بازخوردهای متفاوتی هم داشتیم، ولی همین پاسخ گویی سریع‌مان و اینکه خیلی صادقانه و شفاف هم ایراد را خودمان پذیرفتیم و توانستیم آن را حل کنیم، الحمدلله از سمت کاربرانمان هم پذیرفته شد و نرخ ریزش را کند کرد و چند روز بعدش تقریبا متوقف شد.
تعداد اعضای یک پیام‌رسان‌ها همیشه محل مناقشه است، سر تلگرام هم ما هنوز نمی‌دانیم چقدر ایرانی در آن حضور دارند، ولی در مورد پیام‌رسان سروش از وقتی فیلترینگ تلگرام شروع شد شما در مصاحبه‌هایتان مدام جهش‌هایی را در تعداد اعضای آن اعلام می‌کنید. اول سه میلیون بود، بعد شد چهار میلیون و الآن هم می‌گویید پنج میلیون و خرده‌ای. این رقم‌ها واقعی‌اند؟!
می‌توانم به شما آدرس بدهم، شما پیام‌رسان سروش را انشاالله که دارید…
نه، من نصب نکردم.
علی ایحال در کانال رسمی سروش، یعنی همان کانالی که هر کاربر سروش که عضو پیام‌رسان می‌شود به عضویت آن در می‌آید، همین الان (موبایلش را چک می‌کند) پنج میلیون و دویست و چهل و دو هزار و چهارصدو پنجاه و شش عضو حضور دارد!
یعنی سروش کانالی دارد که عضویت در آن اجباری است؟ فکر نمی‌کنید که همین عضویت، یکی از دلایل نقدها درخصوص حفظ حریم خصوصی و حق انتخاب کاربران و… باشد؟
این کانال برای این است که من از سمت پیام‌رسان با کاربر ارتباط داشته باشیم و اخبار پیام‌رسان را به او برسانیم.
شاید من نخواهم عضو شوم؟
کاربرها می‌توانند کانال را ترک کنند. به هرحال یک امکان است، من شما را عضو گروهی برای اطلاع‌رسانی خود سروش می‌کنم، شما می‌توانید کانال را ترک یا میوت کنید.
چشم‌انداز سروش رسیدن به چند عضو است؟
سوال سختی است، آن هم در این شرایط متلاطم. من در حال حاضر برای 20 میلیون عضو، ظرفیت روشن کرده‌ام. یعنی سرورها و امکانات و فضای ذخیره‌سازی که فراهم شده برای بیست میلیون کاربر است که در خدمتشان باشیم و قاعدتا اگر این ظرفیت به نیمه برسد بلافاصله برای توسعه‌اش اقدام خواهیم کرد.
آقای سیدصالحی، تصویری که از شما ساخته شده این است که پیام‌رسان سروش، پیام‌رسانی امنیتی است، باگ امنیتی دارد، به حریم خصوصی آدم‌ها احترام نمی‌گذارد و… خیلی هم برایتان جک‌های بامزه‌ای حول همین موارد ساخته شده… شما این موارد را قبول ندارید و معتقدید یک کسب‌وکار آنلاین غیرحاکمیتی هستید…
ما هم به این جک‌ها می‌خندیم. تا الان یک میلیون و خرده‌ای جک انحصاری برای سروش ساخته شده.
اما به این سوال پاسخ ندادید که آیا شما واقعا آدم‌هایی امنیتی هستید، این را خیلی شفاف توضیح بدهید؟
پیام‌رسان امنیتی یعنی چه؟
یعنی هر وقت هر نهادی اطلاعات کاربران را بخواهد خیلی راحت آن‌ها در اختیارش بگذارید. فضای مجازی برخلاف آنچه شما می‌گویید من اعتقاد دارم فضای مجازی ما و کاربرانش فقط دغدغه حریم خصوصی و امنیت داده‌های خصوصی‌شان را دارند…
من شما را یک آدم مطلع در حوزه کسب‌وکارهای آنلاین تصور می‌کنم و جوابی می‌دهم به عنوان جوابی که باید به یک آدم مطلع داده شود. ببینید قطعا گرفتن اطلاعات از یک پیام‌رسان ایرانی، بسیار بسیار سختتر از گرفتن اطلاعات از یک پیام‌رسان خارجی است. آن‌هم توسط هرکسی و هر نهادی. چرا؟ چون من تحت حمایت قانون کشورم هستم به حمدالله، این چند وقت هم که قوانین خیلی خوب و انصافا گام‌های بلندی در عرصه حفاظت از حریم شخصی برداشته شد و هم فتوایی که آقای خامنه‌ای اعلام کردند، فتوای خیلی جدی‌ای بود، ما هم به هرحال مسلمانیم، مرجع تقلید داریم، حرام بودن مثل واجب بودن نماز برای ماست. اگر کسی در کشور بخواهد به اطلاعات هر پیام‌رسانی دسترسی پیدا کند باید کلی مجوز قانونی داشته باشد، الان هم که این موضوع رفت ذیل اصل بیست و پنج قانون اساسی یعنی فقط یک کمیته نظارت بر اصل بیست و پنج قانون اساسی که شاید چهار یا پنج تا قاضی بیشتر نیستند آن هم در موارد خاص و حاد… اجازه صدور مجوز آن را دارند. شما الان تلفن‌تان هم مشمول همین حریم خصوصی است. همه‌چیز مشمول این حریم خصوصی است. در قانون تصریح شده و اصلا کسی اجازه ندارد و نمی‌تواند به خودش اجازه بدهد که وارد این فضا شود، در حالی که برای پیامرسانهای خارجی هیچ کدام از این محدودیت‌ها برای هیچ کدام از این سازمان‌ها وجود ندارد. ما تا این لحظه به هیچ‌کس اطلاعات نداده‌ایم. من این را یک جای دیگر هم مصاحبه کردم اما متاسفانه تقطیع کردند، اگر بخواهید برای شما از روی متنش می‌خوانم. خود خبرگزاری هم متن را کامل منتشر کرده، ولی کسانی که می‌خواستند بهره‌برداری کنند، لطف کردند یک تکه‌اش را برداشته و استفاده کرده‌اند! من گفتم از یک هفته پیش که تصمیم آیین‌نامه قوه قضاییه و رفتن ذیل اصل بیست و پنج مطرح شده و رهبری هم فتوا دادند که تعرض به حریم شخصی در فضای مجازی حرام است، دیگر با خیال راحت به هیچ‌یک از درخواست‌های قضایی پاسخ نداده‌ایم، پیش‌تر از این هم جواب نداده بودیم اما بابت این جواب ندادن تحت فشار بودیم. هر روز دوستان قوه قضاییه تماس می‌گرفتند و در مواردی پیگیری می کردند که چرا اطلاعات نمی‌دهیم، تحت فشار بودیم، رفتیم شورای عالی مجازی گفتیم آقا ما اطلاعات‌بده نیستیم! اگر ما را بردند لا اقل برایمان کمپوت بیاورید! ما اطلاعات ندادیم و نمی‌دهیم. اما بعد از اینکه این قوانین آمد به‌حمدالله این فشار هم برداشته شد. خیلی شفاف گفتیم این فضا جزو حریم خصوصی است. مثلا طرف ادعا کرده که یک نفر عکس من را در کانال خودش منتشر کرده، می‌گفتند اطلاعات مالک کانال را بدهید. گفتیم به ما ربطی ندارد، این حریم خصوصی است و این رسانه هم کاربرمحور است. من باز در مصاحبه‌ها عرض کرده‌ام و در قوانین سایت‌مان هم داریم که من در مورد محتوایی که کاربر می‌گذارد، مسئول نیستم و مسئولیت با کاربر است، من صرفا اینجا بستری ایجاد و سرویسی را فراهم کرده‌ام که کاربران در آن تعامل داشته باشند، من در مورد محتوا نه دخالت می‌کنم، نه این محتوا را در اختیار هیچ بشری قرار می دهم! به همین جهت تا به حال سفت و محکم ایستاده‌ایم. انشاالله با توفیق الهی سفت‌تر و محکم‌تر ادامه می‌دهیم. بحث دیگر اینکه اگر این را از جنبه اقتصادی هم شما نگاه کنید اصلا عاقلانه نیست، من اگر یک‌بار بر فرض مثال این اطلاعات را به جایی بدهم و مشخص شود که من اطلاعات داده‌ام کاربر اعتمادش را به من از دست می‌دهد و بیزینس من در خطر خواهد بود. ما چندین میلیارد سرمایه‌گذاری کرده‌ایم و نمی‌خواهیم آن را از بین ببریم.
خیلی‌ها می‌گویند که سروش پول زیادی از صداوسیما گرفته و بحث‌های کسب وکاری برایش چندان مهم نیست. چقدر تا حالا هزینه کرده‌اید؟
جزئیات هزینه‌کرد را اجازه دهید که من مطرح نکنم چون داده های کسبوکاری ماست. شاید حداقل در این فضا مطرح کردن و رسانهای شدنش خیلی خوب نباشد. البته ما به سمت شفافیت در این عرصه حرکت می‌کنیم…
سروش زیرمجموعه جام‌جم است و جام‌جم زیرمجموعه صداوسیما که یک نهاد عمومی است، شاید از این نظر این اطلاعات محرمانه نباشد…
ما در حال آماده کردن این فرآیند هستیم که حتی سروش را وارد بورس کنیم که آنجا دیگر شفافیت مالی در مورد دریافت‌ها، پرداخت‌ها، هزینه‌هایی که شده و… همه وجود دارد. من به هرحال صورت‌های مالی‌ام را باید آنجا منتشر کنم. یک مقداری دوستان تحمل کنند، من در بورس وارد شوم، باید صورت‌های مالی دو سه سال قبلم را هم منتشر کنم و این اطلاعات در اختیار آن‌ها قرار خواهد گرفت که من چقدر هزینه کردم، کجا هزینه کردم و به چه شکل. هر پیام‌رسانی یک پشتیبان یا سرمایه‌گذار دارد، پشتیبان و سرمایه گذار برخی از پیام‌رسان‌ها، بانک‌ها هستند، پشتیبان مالی سروش، صدا و سیما است. این را طی چهارچوب قرارداد مشخصی که مناقصه‌اش چهارسال پیش برگزار شده، و شاید اگر دوستان بگردند در فضای مجازی اسناد مناقصه‌اش را هم پیدا کنند انجام داده‌ایم. ما برای دوره جدید جذب سرمایه خواهیم داشت، چراکه در برابر هزینه‌های یک پیام‌رسان حمایت‌هایی درسطح این پنج میلیارد تومان که وزارت ارتباطات کمک کرد مبلغ ناچیزی است.
بیزینس‌مدل سروش چیست؟
اگر من بتوانم پیام‌رسان را تبدیل کنم به یک پیام‌رسان ده یا چند ده میلیونی، بیزنس‌مدل من مبتنی بر چند تا مدل مختلف می‌تواند باشد. یک پلن مبتنی بر گردش پرداخت‌هایی که در داخل سروش فراهم شده، پلن دو، مدل سرویس‌های اینترپرایز یعنی سرویس‌هایی که برای سازمان‌های خاص به صورت اختصاصی ایجاد و به آن‌ها داده می‌شود. پلن سه، سرویس‌های محتوایی است که به کاربران به واسطه غنای محتوایی که در سازمان صدا و سیما ظرفیت‌های آن وجود دارد، می‌توان عرضه کرد. چهارم، مدل پلتفرم‌های جانبی که برای پیام‌رسان سروش در عرصه تبلیغات و توسعه کسبوکاری در نظر گرفته‌ایم خواهد بود. بیزینس‌پلن ما یک بیزینس‌پلن کاملا شفاف سه‌ساله مشخص و مصوب است که ما در موردش ساعت‌ها و ماه‌ها بحث و بررسی کرده‌ایم. من اتفاقا اصرار دارم سروش یک رقیب تجاری جدی در این عرصه است و اصلا فضای دولتی یا شبه‌دولتی ندارد و اتفاقا مدل کسبوکاری ما به‌گونه‌ای است که بتوانیم زودتر به درآمد برسیم.
شما غیر از سرمایه اولیه صداوسیما و آن وام پنج میلیاردی، سرمایه دیگری جذب کرده‌اید؟
قول جذب سرمایه را گرفته‌ایم اما هنوز به دستمان نرسیده!
سرمایه‌گذار جدیدتان هم دولتی است؟
نه، کاملا خصوصی است. به حمدلله در فضای آی‌تی کشور موسسات و سازمان‌ها و حتی بانک‌ها بخشی از فضای مالی و اعتباری هستند که آمادگی دارند روی یک سرویس جدی در کشور سرمایه‌گذاری کنند.
انتشار عکس شما و دو نفر از مدیران سروش و مقایسه این عکس با عکس پاول دورف در فضای مجازی حسابی خبرساز شد. یک مدیر جوان با مد امروزی در سروش نبود که در راس مدیریت سروش حاضر شود؟ فکر نمی‌کنید همین قیافه‌های تیپیک که موید هویت سروش و وابستگی آن به یک بخش خاص فکری جامعه دارد در این فضایی که الان در مورد سروش شکل گرفته تاثیرگذار است؟
من خودم متولد هفت آذر شصتم! ما جزو دهه شصتی‌ها هستیم. تیمی که در حال حاضر سروش را اداره می‌کند و کار فنی‌اش را در این چند سال انجام داده، همه بلا استثنا بچه‌های دهه شصت و هفتادند. این ظاهر من است، نمی توانم خیلی دستکاری اش کنم، شاید می توانستم وقتی این مسئولیت را به عهده گرفتم، برای اینکه مورد استقبال مردم قرار بگیرم سر و وضعم را عوض کنم، انگشترم را از دستم دربیاورم، دیگر کت و شلوار نپوشم و… برخی جاها شاید این را درست می دانند اما حداقل من به شخصه این را به دور از صداقت می‌دانم که به خاطر اینکه من بروم مدیر یک پیام‌رسان شوم و جاذبه داشته باشم که ملت به واسطه ظاهر من بخواهند جذب آن بشوند، خودم را آنگونه که نیستم جلوه بدهم. ما در سروش یک اصلی داریم و واقعا هم سر این اصل خیلی بحث شده، خیلی هم در مورد جنبه‌های بحث کردیم، آن هم صداقت بوده و در تمام این مراحلی که رفتیم و در تمام این ابراز و بروزهایی که سروش داشته هیچ وقت پایمان را از دایره صداقت بیرون نگذاشته‌ایم. حتی در موضوعی که به شدت به خاطر آن تحت فشار بودیم. آن شبی که این ایراد عملا پیدا شد، می شد که کلا انکارش کنیم می‌توانستیم ظرف چهار پنج ساعت با آپدیت درست و بعدش انکارش کنیم. اما من توئیت کردم که مبنای ما تا به حال صداقت بوده از این به بعد هم با همین فرمان می‌رویم، می‌پذیریم که اشتباه کرده‌ایم.
شما چرا کانال طرفداران آقای احمدی‌نژاد را حذف کردید آن‌هم کانالی با 3500 ممبر؟
خدا حفظشان کند این هواداران پای کار آقای احمدی‌نژاد را! جواب این سوال را دوستان سروش رسما اعلام کردند، کانال را یک نفر به وجود می‌آورد و تقریبا یه ربع بعد هم پاک می‌کند، یعنی خودش دی‌اکتیو می‌کند. دقیقا لاگی در سیستم وجود داردکه کسی که کانال را به وجود آورده یک ربع بعد آن را پاک کرده و شش عضو هم بیشتر نگرفته بود. این واقعا بداخلاقی است. من تصویر کانال شش عضوی را هم اگر خواستید به شما نشان می دهم. الان بحث سروش داغ است و هرکسی هم از هر طرف می‌آید روی این موج، موج سواری می‌کند، الآن اگر کسی با سروش موافقت کند روی یک موج می‌رود، مخالفت کند موج دیگری را می‌رود. متاسفانه این خبر استفاده از یک ظرفیت تبلیغاتی برای یک کار سیاسی بود. حس می‌کنم کسانی که این کار را میکنند دغدغه‌شان دغدغه ملی نیست. ما الان یک سوالی داریم که بارها مطرح شده و آن این است که آیا مفهوم پیام‌رسان ایرانی قابل شکل گرفتن است یا خیر؟ آیا ما توان این کار را داریم؟ ما اعتقاد داریم که حتما شدنی است، چون هم توان فنی‌اش را داریم، هم توان انسانی‌اش را. اما اینجور حرکت‌های تبلیغاتی به این خودباوری ملی آسیب می‌رساند. در حوزه فضای ابری، در حوزه مراکز داده و ظرفیت نگهداری آن‌ها، در موضوع پهنای باند، موضوع شبکه و… مار وی پای خودمان ایستاده‌ایم تا این کار انجام شود. من می‌توانستم بروم دیتابیس‌ام را از یک شرکت بگیرم، کلودم را از آمازون بگیرم، نوتیفیکیشنم را از پوش‌نوتیفیکیشن گوگل استفاده کنم و… من هیچ کدام از این کارها را نکردم. همه را خودمان ساختیم، این جوسازی‌های خیلی بی‌انصافی است چون همه این‌ها به دست بچه‌های همین سرزمین ایجاد شده است.
آقای سیدصالحی کسی در چیزهایی که شما می‌گویید شک ندارد، همه قبول دارند که بچه‌های ایرانی انجام دادند. مشکل بحث اعتماد است، شما باید بتوانید اعتماد را به وجود بیاورید و اینکه اطمینان بدهید کسی به حریم خصوصی هیچ کاربری دسترسی ندارد. چرا مردم تلگرام را دوست دارند؟ چون خیلی راحت حرفشان را در آن می‌زنند. فضای مسنجر یک فضای خاصی است، مردم در یک مکالمه خصوصی ممکن است هر اظهارنظری بکنند. نمی‌خواهند بابت آن تبعاتی متوجه آن‌ها باشد. مثلا اگر همین جک‌ها را در کانالی در سروش می‌ساختند، این احتمال وجود داشت که شما آن کانال را حذف کنید؟
اتفاقا ما خودمان همه این جک‌ها را در یک کانال در سروش جمع کرده‌ایم. بیش از یک میلیون پست درباره جک‌های سروش بازنشر شد. چون واقعا برای ما خاطره است، از این دوران که می‌گذریم بازگشت به این جک‌ها و مرورش برایمان خاطره خواهد بود. بچه های ما هرجا هر جکی می شنوند در آن کانال اد میکنند. ما در محتوا هیچ دخالتی نداریم، محتوا برای من نیست محتوا برای کاربر است مسئولیتش هم با کاربر است، من در برابر حرف زدن با شما مسئولم تا زمانی که این حرف بین بنده و شماست و کسی از آن اطلاعی ندارد بین بنده و شماست، اگر شما بروید شکایت کنید، حرف من را پیگیری کنید، وقتی شما در پیام‌رسان داخلی صحبت می‌کنید این فضا و این ظرفیت الحمدالله با قوانینی که گذاشته شده با پایداری‌ای که ما در این عرصه داریم و خواهیم داشت آن‌هم به خاطر کسب‌وکارمان، فارغ از همه دغدغه‌های دیگری که داریم امن و مطئن خواهد بود. من می‌گویم اگر یک نمونه از این ناامنی‌ها وجود داشت تا الان پیراهن عثمان شده بود. یعنی یک نمونه اگر وجود داشت که من رفته‌ام جایی و چت آقای جمیلی را به فلان سازمان داده‌ام ما را رسوا می‌کردند. بارها شده برخی دوستان در فضای مجازی گفته‌اند ما رفتیم فلان جا، پیام‌های تلگراممان را گذاشته‌اند جلویمان، پیام‌های جی‌میل را گذاشته‌اند جلومان، اما کسی درمورد سروش نمی‌تواند چنین کاری کند. به واسطه قدرت قانونی که پشت سر سروش است، به واسطه اعتمادی که به خودمان و تیم‌مان داریم. این را با اطمینان عرض می‌کنم که این اتفاق در کشور نخواهد افتاد که پیام پیام‌رسان سروش در اختیار کسی غیر از شنونده و فرستنده‌اش قرار بگیرد.
بامزه‌ترین جکی که راجع به سروش خوانده‌اید چه بوده است؟
آن گیفی که ساخته بودند و 9 دوربین می‌چرخیدند و پیام را تعقیب می‌کردند. دابسمشی که با عنوان نکن سمیه هم ساخته بودند انصافا هم قشنگ بود!
گفت‌وگو و عکس: رضا جمیلی
جمله به جمله حرفای این گزارش غیر معقول و بو دار هست … جمله به جمله — کلمه به کلمه …
چرا سروش گزینه پاک کردن خودکار پیام ها یا رمز دار کردن رو ندارد ؟
خیلی عالی بود. اتفاقا جمله به جمله و کلمه به کلمه به دلم نشست. انشاءالله پیامرسانهای داخلی هرروز موفقتر باشند.
[…] برای تلگرام انحصار ایجاد کردند نه برای سروش! – شنبه… […]