واکنش استارتاپی‌ها به انحصارگرایی صداوسیما
انتشار ویدیویی از جلسه بررسی جزییات طرح فاصله‌گذاری اجتماعی، که علی عسگری، رئیس صدا و سیما در این جلسه مخالفت خود را با طرح تبلیغ رایگان کسب‌وکارهای آنلاین به علت نارضایتی شرکت توسکا اعلام می‌کند، باعث شد تا بار دیگر نقش صدا و سیما به عنوان یک سازمان ملی داغ شود.
به‌دنبال همین موضوع شرکت توسکا، بیانیه‌ای با محوریت قرارداد ۱۰۰۰ میلیاردی این شرکت با صدا و سیما به مدت سه سال منتشر کرد، به استناد این بیانیه، مالکیت کامل توسکا متعلق به همراه اول است، همچنین توسکا در این بیانیه به همکاری با استارتاپ‌هایی چون دیجی کالا، تپسی، شیپور، دیوار ، اوبار و… اشاره کرده است.
اما صاحبان کسب‌وکارهای آنلاین و فعالان استارتاپی واکنش‌های متفاوتی به این ماجرا نشان دادند. اسنپ‌مارکت در اطلاعیه که در اختیار رسانه‌ها قرار داده است، این اقدام صداوسیما را بهانه‌تراشی می‌داند تا به معرفی کسب‌وکارهای آنلاین تن ندهد.
رضا الفت‌نسب، عضو هیئت مدیره اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی با اشاره به بیانیه منتشر شده از سوی شرکت توسکا گفت: «شرکت توسکا در اطلاعیه منتشر شده اعلام کرده از ۳۰ آذر منحل شده، و همینک آنتن در اختیار همراه اول است.
همچنین نام تعدادی از کسب‌وکارهای آنلاینی که با آن‌ها همکاری داشته را ذکر کرده که البته نکته حائز اهمیت این است که استارتاپ‌های کوچک و متوسط به‌مانند کسب‌وکارهای بزرگ نام برده، قادر به پرداخت این مبالغ برای تبلیغات نیستند».
به عقیده الفت‌نسب سوال مطرح این است که چرا صدا و سیما اقدام به لغو این قرارداد نمی‌کند؟! عادل طالبی، رئیس انجمن کسب‌وکارهای اینترنتی، با تاکید بر این موضوع که صحبت‌های رئیس صدا و سیما غیرقانونی نیست، گفت که این سازمان باید در قراردادش با شرکت توسکا، بندی برای استفاده از ظرفیت‌های خود در شرایط بحرانی درنظر می‌گرفت.
نازنین دانشور، بنیان‌گذار تخفیفان نیز انحصار سازمان صدا و سیما توسط شرکت توسکا را یک مسئله غیرعادی می‌داند و در این‌باره توضیح داد: «صدا و سیما به‌عنوان یک رسانه ملی باید نفع مردم و جامعه را در اولویت خود قرار دهد».
نغمه عقیلی، بنیان‌گذار استاد سلام نیز با تاکید بر این که انحصارگری شرکت توسکا برای تبلیغات را توجیه نمی‌کند، گفت: «مسئله انحصار، موضوعی است انکارناپذیر. برای مثال انحصار باعث شده است که این سرورها در اختیار بعضی از کسب و کارها باشد با اینکه از آن هیچ استفاده‌ای نمی‌کنند».
رشد سه برابری اپلیکیشن‌های کتابخوان در قرنطینه
شیوع ویروس کرونا در یک ماه اخیر سبب شد برخی کسب‌وکارها با بحران کاهش درآمد روبرو شوند اما برخی دیگر، افزایش درآمد و رشد کاربر را تجربه کردند. نمونه این کسب‌وکارها اپلیکیشن‌های کتابخوان هستند که در یک ماه اخیر رشد کاربر نزدیک به سه برابری را تجربه کردند.
محمد صدوقی، مدیرعامل طاقچه از افزایش ۱۵۰ هزار کاربر جدید در بازه زمانی ۲۵ روز گذشته نسبت به دوره مشابه سال گذشته خبر داد و در این باره گفت: «ما از نظر میزان خرید هم نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد نزدیک به ۴ برابری را تجربه کرده‌ایم».
ندا برادران، مدیرعامل اپلیکیشن فیدیبو هم از رشد دو و نیم برابری کاربران در زمان شیوع کرونا خبر داده و میزان رشد را در برخی روزها تا حتی سه برابر نیز عنوان کرده است.
اپلیکیشن‌های کتابخوان همچنین برنامه‌های متعددی را برای کاربران خود در این روزهای خانه‌نشینی تدارک دیدند. صدوقی از رایگان کردن یک کتاب در دو روز پایانی هر هفته خبر داد و گفت: «کل کتاب‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز رایگان شدند. همچنین در طرح مشترک با معاونت علمی ریاست جمهوری کاربران می‌توانستند کتاب‌های مرتبط با دسته کسب‌وکار را با ۵۰ درصد تخفیف تهیه کنند».
مدیرعامل فیدیبو نیز از رشد کاربرانش در شش ماهه پایانی سال گذشته خبر داد و گفت: «در این روزها که مردم ترغیب به ماندن به خانه می‌شوند پلتفرم‌های ارائه کتاب و پادکست و غیره مورد استقبال کاربران قرار گرفتند. زیرا زمان‌های خالی افراد باید با چیزی پر شوند و پلتفرم‌های محتوایی می‌توانند این جای خالی را پرکنند، در این میان پلتفرم‌های الکترونیکی اقبال بیشتری دارند».
اقبال چشمگیر از استارتاپ‌های فروش میوه و تره‌بار در روزهای کرونایی
بیش از ۴۰ روز از اعلام رسمی شیوع کرونا در ایران می‌گذرد و ستاد ملی مقابله با کرونا از روزهای اول برای قطع زنجیره انتقال این بیماری از مردم دعوت به خانه‌نشینی می‌کند. این خانه نشینی تأثیرات گسترده‌ای بر کسب‌وکارهای آنلاین و آفلاین داشته است.
از یک سو پلتفرم‌های سفارش آنلاین غذا، تاکسی‌های اینترنتی و پلتفرم‌های گردشگری با تأثیرات منفی کرونا دست و پنجه نرم می‌کنند و از سوی دیگر کرونا فروش فروشگاه‌های آنلاین را به خصوص در دسته مایحتاج زندگی افزایش داده است.
سرویس‌های آنلاین فروش میوه‌وتره‌بار از جمله کسب‌وکارهایی هستند که در این بازه زمانی افزایش چشمگیر فروش را تجربه کرده اند. استارتاپ «سبزی من» از افزایش ۳.۵ برابری در تعداد بازدیدکنندگان از وب‌سایت و رشد ۵ برابری در تعداد سفارش، نسبت به ماه‌های قبل از قرنطینه خبر داده است. «سان‌میوه» از دیگر استارتاپ‌های حوزه فروش میوه و تره‌بار است که در این مدت دارای رشد بوده است.
البته این تأثیرات مثبت به طور یکسان شامل حال تمام استارتاپ‌های حوزه فروش میوه و تره‌بار نشده است. برای نمونه استارتاپ «طرح‌یار» از دیگر استارتاپ‌های این حوزه است که بنا به گفته بنیانگذارش از شیوع کرونا در ایران متضرر شده است. گفتنی است بخش عمده کار طرح‌یار تأمین نیازهای رستوران‌ها است؛ به همین خاطر با توجه به تعطیلی رستوران‌ها با ضرر مواجه شده است.
صدور مجوز پخش زنده برای 18 رسانه اینترنتی
سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی (ساترا) با توجه به شیوع کرونا در کشور و توصیه به خانه ماندن مردم، به عنوان نهاد تنظیم‌گر صوت و تصویر در فضای مجازی برای ۱۸ رسانه اینترنتی مجوز پخش زنده برنامه‌های کنسرت، آموزشی و مذهبی را صادر کرد.
علی سعد، مدیر روابط عمومی ساترا (سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی) گفت: «با شیوع بیماری کرونا در کشور، ساترا به عنوان متولی و رگولاتور رسانه‌های صوت و تصویر، پیگیری ایده‌ای را که از قبل وجود داشت تسریع کرد و اقدام جدیدی در حوزه پخش صوت و تصویر در کشور شکل گرفت که آن هم امکان پخش زنده برای رسانه‌های صوت و تصویری در بستر فضای مجازی در ایام شیوع کرونا بود که پیش از این ممنوع و غیر قانونی بود».
سعد با بیان این که بر اساس تفسیر قانون اساسی، این کار در انحصار صدا و سیما است و دستگاه‌های نظارتی و قضایی روی این مورد حساس هستند و وارد عمل می شوند، خاطرنشان کرد: «با هماهنگی‌های ساترا و برگزاری جلسات متعدد، در نهایت اواخر اسفند دستورالعمل پخش اجتماعات مجازی برای پخش زنده کنسرت‌ها، تئاترها، برنامه های آموزشی و برنامه های مذهبی روی پلتفرم‌های داخلی صادر شد».
وی با اشاره به اینکه برای سنجش صلاحیت رسانه‌ها سه مسأله کلی اهمیت داشت که سعد در این خصوص گفت: «پاس کردن قابلیت‌های فنی مورد نظر، معتبر و دارای مجوز بودن رسانه و محتوایی که قرار است از مجرای آن منتشر شود جزو موارد مهم بود.
با بررسی این موارد در مدت یک هفته کار تمام وقت، برای ۱۸ رسانه مجوز پخش زنده صادر شد». سعد افزود: «با یک هماهنگی مناسب در سطوح مختلف حاکمیت، تمام دستگاه‌ها مانند وزارت ارشاد، شهرداری تهران که قصد داشتند براساس وظیفه خود محدودیت‌هایی را که برای مردم به وجود آمده با چنین امکانی جبران کنند، دست به دست هم دادند و کنسرت مجازی برج میلاد انجام شد».
گفتنی است پخش برنامه از این رسانه ها تا ۲۱ فروردین هر شب ساعت ۲۱ از رسانه‌های تحت مجوز ساترا ادامه خواهد داشت. برخی رسانه‌های جدید نیز در حال دریافت مجوز هستند و به زودی آن‌ها نیز پخش زنده را در چارچوب دستورالعمل اجتماعات مجازی ساترا آغاز می‌کنند.