آیین نامه قانونمند شدن وی پی ان آماده ابلاغ است

آیا وی پی ان قانونی به سرانجام می رسد؟

آبان ماه سال ۱۳۹۸رئیس مرکز ملی فضای مجازی کشور از تهیه آیین‌نامه ای با همکاری دادستانی برای قانونمند کردن استفاده ازVPN در کشور خبر داد و اعلام کرد که براساس این آیین نامه اپراتورهای فروش VPN شکل خواهند گرفت. این اظهارات ابوالحسن فیروزآبادی در حالی صورت گرفت که مهر ماه همان سال نیز سرپرست معاونت فضای مجازی دادستانی کل کشور خبر از تدوین متنی پیشنهادی از طریق دادستانی کلی کشور و مرکز ملی فضای مجازی و ارسال آن به دفتر ریاست‌ جمهوری را داده بود تا براساس آن خرید‌ و فروش و استفاده از VPN در کشور قانونمند شود. حالا در آخرین اظهار نظر ابوالحسن فیروزآبادی در گفت‌وگویی گفته که آیین‌نامه واگذاری VPN قانونی تدوین شده؛ اما موضوع ارائه VPN قانونی و اپراتور ارائه‌دهنده این خدمات ارتباطی با مرکز ملی فضای مجازی ندارد؛ بلکه در قالب تقسیم کار دادستانی و وزارت ارتباطات انجام می‌گیرد. بنا به گفته او، هدف از تدوین آئین نامه آن است که VPN بنا بر نیاز و اقتضائات به صورت قانونی به طبقات و اقشار مختلف مردم از جمله صنوف و کسب و کارها تعلق گیرد تا بتوانند برای نیازهای شغلی خود از آن استفاده کنند. در این راستا آئین نامه‌ای توسط کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه تدوین شد تا مشخص شود که VPN قانونی به چه افراد و مشاغلی تعلق می‌گیرد.» فیروزآبادی اعلام کرده آیین‌نامه مورد نظر در این مورد آماده ابلاغ است و پس از ابلاغ، اجرای آن برای واگذاری VPN به واجدان شرایط، آغاز می‌شود. وی توضیح داد: «این وزارتخانه یا به صورت مستقیم مجوز واگذاری VPN قانونی را مدیریت کند تا به اقشار واجد شرایط تعلق گیرد و یا آنکه صدور مجوز برای استفاده از VPN قانونی را به یک اپراتور واگذار می‌کند که در این زمینه هم باید یک اپراتور VPN در کشور ایجاد شود. این موضوع هنوز تعیین تکلیف نشده و زمان آن مشخص نیست». گفتنی است بحث قانون‌مند شدن VPN در سال‌های گذشته بارها مطرح شده؛ اما جدی شدن قانون‌گذاری در این زمینه به زمانی برمی‌گردد که معاون دادستانی کل کشور در گفت‌وگویی اعلام کرد که یک مافیای عظیم پشت پرده فروش فیلتر‌شکن‌ها در کشور است و از وزارت ارتباطات هم خواست تا دست‌های پشت پرده را معرفی کند. در سال گذشته جهرمی تاکید کرده بود که در پشت صنعت فروش فیلترشکن‌ها افرادی هستند که جلوی ساماندهی آن را می‌گیرند و اعلام می‌کنند که قانونی در کشور وجود ندارد که فروش فیلترشکن ممنوع باشد. آمار مشخص و شفافی در مورد میزان استفاده از VPNها و فیلترشکن‌ها در کشور وجود ندارد اما رئیس پیشین پلیس فتا سال ۱۳۹۷ اعلام کرده بود که در حدود ۱۰ تا ۱۲ میلیون نفر از VPN و فیلترشکن استفاده می‌کنند. براساس آمار ثبت شده در سایت سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی تعداد کاربران اینترنت ثابت تا آذر ماه سال ۱۳۹۸ برابر با ۷۵ میلیون و تعداد کاربران اینترنت همراه ۶۶ میلیون نفر بوده است. براساس گزارش‌های مختلف بیش از ۱۶ درصد کاربران در سال گذشته از VPN و فیلتر شکن استفاده کرده‌اند که گردش مالی تقریبی آن، ماهانه ۵۰ میلیارد و سالانه ۶۰۰ میلیارد تومان خواهد بود. در ایران عموما از VPNها برخلاف کشورهای دیگر برای دورزدن سیستم فیلترینگ در کشور استفاده می‌شود، راهی که به گفته مقامات وزارت ارتباطات باعث کاهش سرعت و کیفیت اینترنت کشور هم شده و ضررهایی قابل توجه‌ای به توسعه زیرساخت‌های ارتباطی کشور وارد کرده است.